African Storybook

Magozwe

Midzira Charles and John Yakubu

Wiehan de Jager

Nairobi fɔŋŋu ni, ka ka wa'a pam ka beesigu ku toaai n-ŋmanni niri tiŋŋa, ka biseeba ban ka beesigu ziiya daa bɛni. Ba daa kur dɔli la din bɛni dabsiri kam. Dahinseeli asuba, ka bidibsi wa daa gbisi n-neaai n-kpabiri ba bundoosi palli noori waari maa ni. Ban daa ya niŋi seem n-kari waari wa daa nyɛ la sa'ari ka ba daa nyɔa. Bidibsi wa puuni, yinni daa bɛni ka u yuuri boonni Magozwe, ŋɔn n-daa nyɛ ba zaa biiya.

Magozwe niriba ŋɔn daa kpi saha seaa la, u daa nyɛ la yuuma anu. U daa kuli u nyahiba saani. Doo wa ba'a daa kani zaŋŋi n-kyaŋŋi biiya wa ziiya. U daa bu tiri Magozwe bundirigu suŋŋa. U daa kyɛ ka biiya wa tumni tunkpeema pam.

Magozwe yi daa fabli bee m-boosi boosigu, U nyahiba wa daa buri u ni. Magozwe ŋɔn daa ti boosi ni u taasi u sikuru? U nyahiba daa bu u ni ka yɛli, "I zugu kpiya pam dinzugu i ku toaai bamsi bunseela." Magozwe daa di lala wahala wa m-paai yuuma ata, ka di nyaaŋŋa ka u zɔ u nyahiba maa saani. U daa kpalim n-gbeeri la pala zugu.

Pala zugu beesigu daa tɔ pam, bidibsi wa daa yi niŋni la nimbirimoosi dabsiri kam ka naa n-yi nya bundirigu. Sahaseaa ba daa yi gbaari ba ni, ka sahaseaa ka ba bu ba. Dooru yi ti gbaai ba, sɔ kani ŋɔn ya suŋŋi ba. La'abiisi seesi an daa mari la'aŋŋu wa daa nyɛ la bara maaligu ni ban daa koosiri gbambisi la ni bunyaari seesi la. Beesigu daa laa n-tɔ pam, dama la'aŋŋu seaa gba daa bɛni m-boori ni ba zaŋŋi ba fukumsi n-fa fɔnseaa ban bɛni maa, ka zaba daa toaai n-zoaai.

Dahinseaa Magozwe daa gɔsiri la sa'ari gungɔna puuni, ka ti nya salima bukkyɛra. U daa nyeesi da'ari ka zugu ka zaŋŋi niŋ u kɔligu puuni. Di nyaaŋŋa dabsiri kam u ya yiisi la bukku maa na n-gɔsiri anfoonidima ka puuni. U daa bu mi bakyidima maa kariŋŋu.

Anfoonidima maa daa tisiri la lahabaari zaŋkpa bisɔ ŋɔn daa zoaai na nti leebi aliple durɔba. Magozwe kuri ya zini ni n-zamsi ŋɔn leebi aliple durɔba. Sahaseaa, ka u teesiri ni di yi da ŋɔna n- nyɛ bisɔ ŋɔn bɛ lahabaari maa ni maa.

Waari daa bɛni ka Magozwe zi soori zugu m-maanni bara. Dɔsɔ daa kyana u saani. N-ti puusi u ka yɛli u, "N yuuri Tɔmasi n tuma ziiya bu wa'a ni kpa, luginseaa nyi nin toaai nya bundirigu n-di." U tuuri n wulisi yiri seaa kan pɛnti dɔzum ka pili kyɛmsi buru maa. "N teesa ni n nin kyaŋŋi n-ti nya bundirigu n-di?" ka doo maa boosi u. Magozwe daa gɔsi doo maa ni yiri maa ka yɛli," di yi pa seeli, ka ŋmaligi."

Gɔri seesi an daa paya maa na bidibsi ban daa ka beesigu ziiya wa daa toaai nyari Tɔmasi bɛni ban bɛ luginseaa ziiya maa. U daa boori ka ŋɔn niriba diri azama, di banla ban yiya nyɛ la pala zugu la. Tɔmasi daa toaai boori lahabay zaŋkpa niriba beesigu ziiya. U daa mari nimoosi ni suguru, ka bu boori u booli sɔ yuuri bee n bu tisi gyirima. Biisi maa seeba daa piili kyanni yiri din pɛnti dɔzum la ni buru yiri maa ni, n-ti diri wuntaŋŋa bundirigu.

Magozwe daa kur zi la soori maa zugu n-gɔsiri anfoonidima bukku la. Tɔmasi ti zini m-miri u. "Bɔ lahabaari nla?" Tɔmasi m-boosi u maa. "Di nyɛ la bidibila sɔ ŋɔn daa leebi aliple durɔba lahabaari," Magozwe labisiya. "Bidibila maa yuuri booni la bɔa?" Tɔmasi m-boosi maa. "M bu mi dama n zi kariŋŋu," Magozwe yɛli baalim.

Ban daa ti nya taaba yaasa ka Magozwe piili u mamaŋŋa lahabaari n-yɛtti tiri Tɔmasi. Di daa nyɛ la u nyahiba lahabaari ni daliri din kyɛ ka u zɔ maa. Tɔmasi daa bu yɛli pam, ka mun daa daa bu wulisi Magozwe ŋɔn ya niŋ seem, amaa ka dee kur maai u maŋŋa n-wumna. Sahaseaa ba toaai n-diri azama di yi ti niŋ ka ba bɛ yiri seaa kan pili buru la n-diri bundirigu.

Magozwe dɔ'am dabsiri nɔba daa miri na ka Tɔmasi daa ti u bukku kan mari lahabapaalli yɛttɔ'a. Lahabaari maa daa nyɛ tiŋkpaŋŋa bidibli sɔ ŋɔn daa zoaai na n-ti leebi bɔli ŋmeeri kpeenni ŋɔn yuuri daa gyili lugri kam. Tɔmasi n-daa kuri karimni lahabaari wa n-tiri Magozwe, ka ti yɛli dahinseaa, "Di sumni I kyaŋŋi sikuru nŋti bamsi kariŋŋu, wula ka I teesi?"

Magozwe daa teesi beesigu paali wa ni sikuru kyanni wa zugu. Ka di yi ti niŋ ka n nyahiba yɛligu la niŋi yɛlimaŋni, ni dama n ka fasim din nin toaai m-bamsi bunseaa? Ka di yi ti yi niŋ ka ba boosi u u beespaali wa ziiya? Dabeem daa mari u. "Di yi pa seeli pali zugu wa beesigu nin sɔa." Lala ka u daa teesi.

U daa bamsi Tɔmasi dabɛseaa kan mari u. Doo maa daa toaai n-yɛli bidibli maa ni beespaali maa ziiya ni sɔa.

Lala zugu, Magozwe daa kaasi n-kuli nti kpɛ yiri seaa kan mɔpili nyɛ bɛŋkoom la duu ni. Bidibsi ayi n daa bɛ duu maa ni m-paasi u zugu. Niriba ban daa la'am m-bɛ yiri maa ni zaa daa paai piiya. Yiri maa ni m piriba Sisi ni u yidaana nti paasi baasi ata, gyankunnu ni bukurugu n-daa bɛni.

Magozwe daa piili sikuru kyanni ka di tɔ n-ti u. Dama u daa mari tuma pam nyaaŋŋa. Sahaseaa u daa boori u kyɛa. Amaa u yi teaai aliple durɔba ni bɔli ŋmeeri la yɛttɔ'a, lahabaari bukku la ni u kpaŋŋi la u maŋŋa.

Magozwe daa zi la yiri seaa kan mɔpila daa nyɛ bɛŋkoom la dundɔŋŋu ni n karimni lahabaari bukku seaa ŋɔn zi yi sikuru la na. Ka Tɔmasi ti kyana n zini n-ba'ali u. "Lahababɔ yɛttɔ'a nla?" Ka Tɔmasi boosi u. "Di nyɛ bidibli sɔ ŋɔn daa leebi karimba," Magozwe labsiya. Ka Tɔmasi boosi u, "Bidibli maa yuuri booni bɔa?" Ka Magozwe yɛli, "U yuuri m-booni Magozwe," ka la beela.

You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:

Magozwe

Author - Lesley Koyi
Translation - Midzira Charles and John Yakubu
Illustration - Wiehan de Jager
Language - Mampruli
Level - Longer paragraphs