Ebìó Òvʉ́ó Rʉ Rɨ̀
Ghanaian folktale
Wiehan de Jager

Pale àzɨ́ ndráa àlʉ, ànɨ̀kánɨ́ka àzɨ́ ndráa cɨ́ rú nɨ Èbìó 'ɨ. Èbìó nɨ ndráa òvʉ̀rʉ́ ànɨ́ lè nɨ́ ndráa nyaká a'dɨ́ kʉ. Èrɨ o'dú drɨ́á sɨ̀ mu òmú rʉ́ 'ɨ́mà àgyipɨ́ yɨ vʉ́ lèzʉ́ nyaká yɨnɨ́ a'dɨ́ aluzà 'dɨ̀yɨ nyazʉ́.

1

O'dú àlʉ èrɨ nɨ́ agarɨá Ètóó vɨ́lé àkʉ́ tiásɨ̌, ngù nyaká àzɨ́ a'dɨ́ pɨ àjí be àrìkàrì rʉ́ nɨ. "'Dà tíbí ini nɨ!" Èbìó egá ɨ́mà ásíá 'yo àyɨ̀kò sɨ̀. "A'dɨ́ nɨ́ ngà dé kʉ" Ètóó 'yo. "Mɨ́ ecó dró má drɨ àfajó òjǐ sɨ̀ sâ 'dɨ̀ mà alɨ́á rá " Ètóó 'yo. Má o'á càndɨ́sɨ̀, àzí àzɨ́ mâ drìá cɨ́.

2

"Kà a'dɨ́ 'bo mà dɨ́ nga mɨ omve ngónɨ̀ rʉ́." Ètóó zi. Èbìó egá e'yó sâ were. "Maà nga báká pɨ" Èbìó 'yo. "mà nga èrɨ mà ti àlʉ rɨ̀ 'yɨ̀ mâ páá ma dɨ́ nga àzɨ́ rɨ̀ 'yɨ̀ mɨ́ vɨ́lé émvʉ́ ruá Tíbí ini ndérɨ̀ kà dɨ́ a'dɨ́ 'boó, ɨ́se dɨ́ báká ndérɨ̀ rá mà nga emúu cotí." Ànɨ, Èbìó ombé dɨ báká emvʉ́ ruá rá kò dɨ́ drì mú.

3

Sâ were vútiá nè Óyóá pɨ òkʉ́nɨ be kaíkó a'dɨ́ rɨ̀á émvʉ́ àmbó nɨ mà alɨ́á "Àma a'ɨ́ mɨ rá " 'yó. "Kaíkó 'dò a'dɨ́ ádanɨ dé 'bo" "Má o'á càndɨ́sɨ̀, àzí àzɨ́ yɨ mâ drìá cɨ́" Èbìó 'yo dèngà zínɨ́ èrɨ yɨ mà àzà kozʉ́ kʉ rʉ́. "Te ìfè má mà ombé báká 'dɨ̀ mà ti àlʉ rɨ̀ mâ páá tinɨ àzɨ́ rɨ̀ èmɨ vɨ́lé émvʉ́ ruá."

4

Mu drìle kpere èrɨ nɨ́ mǎkʉ̀ mà àjí ngùrɨá. "Èbìó" èrɨ mà ágyíi òbólókó omve èrɨ. "Má vɨ́lé émvʉ́ ga tré mákʉ̀ pɨ sɨ̀ ànyú be! Mɨ́ emú, àma mà emú kɨ́ nyá mɨ́ be. 'Dɨ̀, 'ɨ́bɨ̀ lúfe 'ɨ́ko má àzà alé nɨ osazʉ́" "Mà 'ye drì èdà ndò" èbìó 'yo mbèlèrʉ́. "Te 'ɨ́fè má ombé báká 'dɨ̀ mà ti àlʉ rɨ̀ mâ páá àzɨ́rɨ̀ mɨ́ vɨlé émvʉ́ mà ruá. Mákʉ̀ kà dɨ́ a'dɨ́ 'bo, 'ɨ́se dɨ́ báká ndê mà nga emú rá."

5

Èbìó nɨ̀ mu ecá sɨ̀ yí tiá 'dólé 'dɨ̀ dè ombé 'ɨ́ mà Pá àrò 'dɨ́yɨ drɨ́á emvʉ́ nyaká aluzà be ndʉ́ ndʉ́ mà ruá 'bo. Ìndìkìndì, Èbìó amá báká 'ɨ́mà pá àlʉ rɨ̀ serɨá. "Ètóó vɨ́lé nyaká a'dɨ́ dɨ́ 'bo!" Èbìó 'yo, èrɨ nɨ́ drorɨá 'ɨ́mà ti ombesɨ̀.

6

Etʉmʉ̀ vɨ́nɨ báká ìrìzʉ́ rɨ nɨ́ 'ɨ serɨá Díká nazʉ́ rɨ̀ 'ɨ Àzɨ́nɨ su rɨ̀, tòwí rɨ̀, ázɨ́á rɨ̀, ázírì rɨ̀, àrò 'Bá drɨ́á e'dó báká 'dàyɨ sé drɨ́á sâ àlʉ rɨ̀á "ìkʉ jà! Ìkʉ jà!"otré sutá drí, èrɨ mà pá yɨnɨ́ yɨ mà alé aserɨá ndɨlaka ndɨlaka Te 'Bá àzɨ́ èrɨ mà tiá e'yó erɨɨ́pɨ àlʉ nɨ yo.

7

Àsìrɨálêrʉ́, báká 'dàyɨ ecónɨ́ dɨ èrɨ sé díkǝ kʉ. Océ yɨ àlʉ àlʉ drɨ́á drɨ́á Èbìó lɨ̀ rʉ yí alíá 'dálé 'ɨ́mà pá súpɨ tʉ̀ 'dɨ̀yɨ ambɨ́zʉ́. Te èrɨ mà pá ecónɨ́ dɨ́ ofɨ́ vɨ́lé òku rɨ̀ lé kʉ. Drìnzá tʉ̀ rɨ̀ drí awɨ́ nɨ́ dɨ́ vɨ́nɨ drì dǎ 'ɨ́mà àgyipí 'dà yɨ mà àzɨ́ àlʉ nɨ vʉ́ muzʉ́ nyaká nyazʉ́ kʉ. Yí kà mú báká Èbíó mà páá 'dɨ̀yɨ òjǐ dé 'bó, e'dó dɨ́ 'ɨ́ esé èè èè be kpere yí ékútiá. "Mâ yê, mâ yê" Èbìó otá "'Dà a'á kánɨ vɨ́nɨ ngà egátá múké nɨ kʉ yàánɨ yáa" Kpere àndrʉ̀ Èbìó ànɨ̀kánɨ́ka rʉ́ rɨ̀ mà pá yɨ ìzɨ́á ìzɨ́á àrò. Dɨ́ká awɨ́nɨ́ nyaká nyá o'đú 'dàsɨ̀ àlʉ nɨ kʉ yé.

8
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ebìó Òvʉ́ó Rʉ Rɨ̀
Author - Ghanaian folktale
Translation - Dorothy Fetaru
Illustration - Wiehan de Jager
Language - Lugbarati (Official)
Level - Longer paragraphs