Vha vhala khavhishi
Penelope Smith
Magriet Brink

Vhege yoṱhe Mama K vho vha vha tshi khou tshea khavhishi tsimuni yavho. Maya na Duksie vha thusa Mama K afha tsimuni ya khavhishi nga Mugivhela nga matsheloni. Ṋamusi vhana vha ḓo thusa nga u vhala na u paka thavhishi. Mukalaha Baba K vha ḓo kona u dzi isa makete dza rengiswa.

1

Avha vhana vha mbo tsa thekhisini afha getheni. Khavhishi dzo ṱhophiwaho tsini na ṱiraka ya kale ya Baba K vha a kona u dzi vhona dzo ita thulwi khulu. "Yoo! Khavhishi dzo ḓalesa hedzi!" ndi Maya a tshi sumba. "Dzi nga vha dzi tshi swika tshigidi!" ndi Duksie a tshi sea. "A zwi konadzei! Kha ri tou ri maḓana mavhili ṱhamusi!" hu hanedza Doobie.

2

Mama K vho vha lindela. "Ri a vusa vhoiwe, ndo takala hani ngoho ndi tshi ni vhona!" vha ralo vha tshi lumelisa avha vhana. "Ri mbo ḓi dzhena fhasi ra shuma. Ni tea u vhala khavhishi hedzi ni tshi dzi dzhenisa mabogisini, dza 12 kha bogisi ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ndi na mabogisi a 20. Muṅwe na muṅwe kha vhavhili a nga dzhenisa kha mabogisi a 7 uyo muṅwe muthihi a dzhenisa kha mabogisi a 6.

3

Vhana vha ya vha ima u mona na thulwi ya khavhishi. Vha khou amba nga nḓila dzo fhambanaho dza u vhala idzi khavhishi. "Nṋe ndi vhona u nga ndi ḓo vhala dzanga nga mbilimbili (dzi2)," hu amba Maya. "Nṋe ndi takalela u vhala nga nṋanṋa (dzi4)," hu amba Duksie, "zwi a ṱavhanya." "Nṋe ndi ḓo vhala nga tharutharu (dzi3), uri ndi si fane na vhoiwe!" ndi Doobie a tshi lopola.

4

Hu si kale avha vhana vha vha vho no ḓadza mabogisi. "No shuma vhananga!" hu amba Mama K. "Tshoo, dziṅwe khavhishi khedzi dzo sala. Khavhishi ndi dzanga kha nguluvhe dzanga, kha ri ye ri dzi ṋee," vha tshi eletshedza. "No dzhenisa khavhishi nngana mabogisini? Ndi khavhishi nngana dzo salaho?" vha ralo vha tshi vhudzisa avha vhana.

5

Mushumo u no tevhela ndi wa u ṅwala mutengo kha bogisi ḽiṅwe na ḽiṅwe khathihi na u thusa Baba K uri vha ḽaise mabogisi kha ṱiraka. Vha paka hafu ya mabogisi lurumbu luthihi na iṅwe hafu kha luḽa luṅwe lurumbu, ndi u linganyisa tshileme tsha muhwalo.

6

"Ri tsini na u fhedza!" hu amba Baba K. "Kha ri vhone, ndi mabogisi maṅwe mangana ane ra tea u a dzhenisa u itela u linganyisa tshileme tsha muhwalo?"

7

Hu si kale vha vha vho no paka mabogisi oṱhe a 20 afha ṱirakani. Baba K vha mbo dudedze nzhini vha reila vha tshi livha makete. "Arali nda nga kona u rengisa mabogisi oṱhe haya," vha a elekanya, "Ndi ḓo wana tshelede ine ya nga lingana u lugisa tshitumba tsha nguluvhe khathihi na u dobela vhana tshiṅwe tshithu!"

8

Ngei bulasini Mama K na vhana vho sala vha tshi khou sheledza zwimela na u harika maṱari. Nga iri ya vhufumimbili ndi musi vhoṱhe vho no neta vhukuma. Mama K vha amba vha ri, "Tshifhinga tsha zwihomolosi tsho swika. Ni nga humbulela uri zwa ṋamusi ndi mini?"

9

Vha mbo dzhena nḓuni u dzhia tshibulebule itsho. Avha vhana vha lindela vha sa fheli mbilu vha tshi ḓivhudzisa uri vha khou ḓiselwa mini. Musi Mama K vha tshi vhuya, fasikoṱi/apuroni yavho i vhonala yo kukumuwa!

10

"Kha ri vhone arali no humbulela zwone! Zwa ṋamusi ndi mini?" Mama K vhe zwikwama zwa fasikoṱi yavho funduu! Maapula manzhimanzhi a mbo shulutshela kha ṱafula. "Khezwo, ndo amba zwone!" Duksie u a vhidzelela. Mama K vha vhudza vhana vha ri, "Zwino ni elelwe uḽa mulayo washu. Mukuvhano nga u lingana! A huna na no wana zwinzhi kana zwiṱuku kha zwa muṅwe!"

11

Avha vhana vha thoma u vhala aya maapula nga mavhilimavhili (dzi2). Vha vhala vha tshi ri: 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, na ḽa 1 ḽo salaho. Hu na maapula a 17 o ṱangana oṱhe.

12

Ha tevhela u kovhekana havho maapula a tshi lingana. Ha sala maapula a 2. Muṅwe na muṅwe a dzhenisa maapula awe mukhwamani wawe a u ṱuwa nao hayani. Muṅwe na muṅwe wavho o wana maapula mangana?

13

"Kha ri fhandule maapula a 2 ri kovhekane," ndi muhumbulo wa Duksie. "Muṅwe na muṅwe washu u ḓo wana zwipiḓa zwingana?" hu vhudzisa Maya. "Phindulo ndi a i ḓivha nṋe!" ndi Doobsie a tshi ṅwethuwa.

14

Baba K vha mbo vha vha a dzhena nga tshenetsho tshifhinga vha tshi bva makete. Ṱiraka a i tshee na tshithu nahone Baba K vha vhonala vhe kha zwiṅwethuṅwethu. "Khavhishi dzo rengwa dzoṱhe. Zwino ndi ḓo kona u lugisa tshitumba tsha nguluvhe nda kona u ni rengela na iḽi bola ye na humbela. "Ahaa!" ndi vhana vha tshi vhidzelela.

15

16
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Vha vhala khavhishi
Author - Penelope Smith
Translation - Ndivhuho Mutsila
Illustration - Magriet Brink
Language - Tshivenḓa
Level - Longer paragraphs