Pese ye kgolo e šaletše
Mecelin Kakoro
Mango Tree

Pese ye kgolo ye talalerata e ema gatee ka letšatši mo motseng wa boBubu go nametša batho ba go ya toropong. Bubu ga se a ka a bona pese ye kgolo ka tsela ye. O bala mafasetere a 9 a banamedi le le tee la mootledi. "Go swanetše go be le methaladi ye 9 ya madulo a banamedi yeo e nago le bonnyane bja madulo a 6 mothalading ka o tee," Bubu o a nagana.

Ge e le go re Bubu o nepile, na pese ye kgolo ye talalerata e ka rwala banamedi ba bakae?

1

Gosasa mmagoBubu o mo iša toropong go yo mo rekela diaparo tša sekolo. O rekiša tosene ya mae ka R15. Dibeke tše ntši o dira R450. Na o hloka go rekiša ditosene tše kae tša mae gore a dire R450? Dibekeng tše 4 tša go feta, o be a kgona go boloka seripa sa tšhelete ya gagwe gore a lefele diaparo tša Bubu tše diswa tša sekolo.

Na o ka balela go re o bolokile tšhelete ya go lekana bokae ka dibeke tše 4?

2

Go šetše go fetile dikgwedi tše e ka bago tše tharo mola Bubu a tšeago leeto la go ya toropong. O fela pelo ya go boela gape.

Gosasa ke letšatši le legolo. Ka iri ya bošupa o be a šetše a le malaong efela ga a na boroko. Kgopolo ya gagwe e a kitima. Ga a fetše go nagana ka leeto la go ya toropong. E šetše e le seripagare go tšwa go iri ya senyane efela Bubu o sa lebaleba.

3

Mosong wo mongwe le wo mongwe mmagoBubu o mo tsoša ka iri ya bošupa. Efela lehono ka iri ya boselela o šetše a tsogile le ge a robetše ka iri ya lesometee bošegong bja go feta.

Ka iri ya bošupa mesong, ke ge a šetše a hlapišitšwe le go apešwa a dutše komana-madula-a-bapile. Na Bubu o robetše nako ye kaakang bošego bja go feta?

4

Ka kotara go ya go iri ya seswai, Bubu le mmagwe ba be ba fihla boemapese. Pese ye kgolo ye talalerata e swanetše go fihla ka iri ya seswai.

MmagoBubu o lebelela sešupanako sa gagwe. Pese ye kgolo ye talalerata e šetše e šaletše ka metsotso ye lesomehlano. "Efela pese e swara nako ka mehla. Ke a tlabega gore bothata e ka ba ke eng?" a realo.

5

Go se go ye kae batho ba ba ntši ke ge ba fihlile ba eme le bona boemapese. Le bona ba lebelela dišupanako tša bona gomme ba ipotšiša gore ke ka lebaka la eng pese e šaletše. "E šetše e le iri ya senyane. Ke ilo šalela mošomong!" gwa realo monna wa lefatla wa go apara sutu ye talalerata.

Bubu le mmagwe ke bona ba emego nako ye telele go feta batho ka moka. Mo go Bubu, go bonagala eke ke diiri tše dintši. Efela ga go bjalo. Na ba letetše pese nako ye kaakang?

6

Bubu o a belaela. "Na ke tla tsoga ke hweditše diaparo tša ka tša sekolo?" o botšiša mmagwe.

Bubu o balela leeto la go ya le go boa toropong gore le tla tšea tekano ya diiri tše 4. Iri e tee ke ya go fihla, diiri tše 2 ke tša go reka, iri e 1 ke ya go boa. "Ke na le papadi ya kgwele ya maoto le bagwera ba ka ka iri ya bobedi. Ke tshepa go re pese e tla tla ka pela, ge go se bjalo re ka se kgone go fihla gae ka nako."

7

Le bjale ba sa letile. Bubu bjale o a lla. Batho ba babedi bao ba emego mothalading ba ya gae. Ba bangwe ba tšwela pele go lebelela dišupanako tša bona.

"A re kgotleleleng. Ke na le nnete ya go re pese e a fihla go se kgale," MmagoBubu a ba tiišeletša bjalo. "Ke nyaka go ya gae!" Bubu o a golola. "Metsotso ye mengwe ye lesome," o a mmotša. "Ge pese e sa fihla ka seripagare go tšwa go iri ya senyane re ka boela gae."

8

Ka moragonyana ke ge ba ekwa modumo wa pese e rora mmileng. "Le a bona, ke le boditše," MmagoBubu a realo. "Ke seripagare go tšwa iring ya senyane godimo ga hlogo. Re tla reka ka lebelo. Ge pese e ka tloga toropong ka nako, re tla fihla gae pele ga papadi ya gago ya kgwele ya maoto."

Bubu o phomola megokgo ya gagwe. Maoto a gagwe a bohloko. O ikwa a lapile. O fela pelo ya go tsena ka peseng a ipone a dutše fase.

9

Taba ya semaka go yo mongwe le yo mongwe, pese ga se ya ka mehla. Ga se pese ye kgolo ye talalerata. Ke pese ye nnyane ye khubedu. Bubu o bala fela mafasetere a 4 a banamedi ka lehlakoreng la pese. "Mma," Bubu a realo, "ye ke ye nnyane kudu go pese ye talalerata. Go ka se be le sekgoba seo se lekanego sa batho ka moka bao ba yago toropong."

Na o dumelelana le Bubu? Na o ka naganela gore pese ye nnyane ye khubedu e ka kgona go rwala banamedi ba ba kae?

10

"O belaela kudu Bubu," mmagwe o a mo kwera. "Batho ka moka bao re emego mo boemong bjo re tla hwetša bodulo."

"A re tabogele ka gare ka pela re hwetše madulo a makaone. Re letile sebaka se setelele go feta bohle!"

11

Bubu le mmagwe ba tsena ka peseng. Ka morago ga bona go na le batho ba 9 mothalading. "Na madulo a tla re lekana ka moka?" Bubu o a botšiša.

Bubu o kgona go bona go re go na le methaladi ye 4 ya madulo mo peseng yeo e nago le madulo a 2 ka lehlakoreng le tee le madulo a 2 ka go le lengwe. Na madulo ka moka ge a kopane ke a makae? Na batho ba ba lego mothalading ba tla kgona go dula?

12

Bubu le mmagwe ba tšea madulo a 2 a ka pele kgauswi le lebati. Ba na le sekgoba se segolo ka pele ga bona le sekgoba se sebotse sa go bona tša ntle.

Bubu o bala batho ba 6 ba baswa bao ba sa tšogo tsenela mothaladi wa batho ba go namela pese. "Seo se ra go re palo ya banamedi ka moka ge ba kopane ke 17." O a nagana. "Mma, go na le sekgoba sa yo mongwe le yo mongwe," o botša mmagwe. "Ke motho o tee fela yoo a tlogo ema."

Na Bubu o baletše gabotse?

13

Bjale pese e tletše. Mootledi o tswalela mabati gomme pese e a tloga. Go na le lešata ka ntle. Bubu le banamedi ba bangwe ba lebelela ka ntle ka lefasetere.

Ba bona batho ba bantši bao ba kitimelago go namela pese. Ba a goelela, "Re emeleng! Emang! Le rena re nyaka go namela." Ka bomadimabe e šetše e ile. Bubu le mmagwe ba kwela batho bao ba šaletšego bohloko.

14

MmagoBubu o botšiša mootledi, "Ke ka lebaka la eng o sa tla ka pese ye kgolo ye talalerata?" "E robegile maabane," mootledi a fetola ka go realo. "Pese ye ye nnyane ye khubedu ke yona fela e bego e le gona."

"Bjale go tla direga eng ka batho ka moka bao re ba tlogetšego kua morago?" MmagoBubu o a mmotšiša. "Hloka pelaelo," mootledi a realo, "Ke beakantše go dira maeto a mangwe a mabedi lehono."

Bubu o theeleditše ge ba le gare ba bolela. Dinomoro di runyarunya ka hlogong ya gagwe.

15

Bubu o balela madulo gape. "Pese ye e rwala batho ba 20, ba 16 ke ba go dula gomme ba 4 ke ba go ema."

"Ke kgotsa go re na pese e tla tšea maeto a makae gore e kgone go rwala banamedi ba 100 go ya toropong. Banamedi ba 200 goba 150 ya bona?" Bubu o a inaganela. Na o ka hwetša karabo?

Bubu o thabile. Go se kgale o tla ba a swere diaparo tša gagwe tša sekolo ka letsogo. Pese e tla ba iša gae gore ba kgone go fihla ka nako ya papadi ya kgwele ya maoto.

16
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Pese ye kgolo e šaletše
Author - Mecelin Kakoro
Translation - Dikeledi Queen Shai
Illustration - Mango Tree
Language - Sepedi
Level - Read aloud