Lwashiina Wanaasi Nabubi Ali Ni Buukyele Shinaane Buunyelele
Ghanaian folktale
Wiehan de Jager

Aabawo khaalekho, khaale naabi, yabawo liibubi abe lyeesi balaanga bari Nabubi. Umukyelama wa Nabubi aaba umuteekhi umulayi naabi. Ne abe buli lwaweele, Nabubi akana naabi khuutsemakho khu biilyo byeesi babaandu babaandi be mu shiintsa bateekhile atweela ni be muungo mwaabwe.

1

Shifukhu shitweela, Nabubi woolakho muungo mwa Khatuuyu. Khatuuyu yuno aaba umusaale weewe naabi. Kila Nabubi nga wetsuule isangaalo alomela Khatuuyu ari, "Naaboone tsinyanyi mu ndeekhelo yoowo." Nabubi abe akana naabi tsinyanyi. Kila Khatuuyu elamwo ari, "Tsishiili khusha buulayi ta, ne tsili aambi. Liindakho khakyeekhe khulye feembi." Ne Nabubi weelakamwo khaangu ari, "Naandikanile, ne indikho ni bibiindu bibiindi byeesi ingana khuukhola." Niye aamanya ari nga waliindilekho khakyeekhe nga ali wa Khatuuyu, abe Khatuuyu anyala khuumuwakho kimilimo kye khuukhola.

2

Ne Nabubi waaloma ari, "Naamanyile sheesi intsya khukhola. Intsya khukholayo luububi. Khu luwaande lutweela indubowe khu shikyele shase, ne khu luwaande luluundi induboweleele khu ndeekhelo yoowo. Ari nga tsinyanyi itsi tsayiile, utsibowe busa khu lububi ulwo, ni natso kane tsiitse nga tsitima tsoole isi indi." Khatuuyu naye wambaasa ari shili shishambaaso shiilayi, Nashiryo baashikhola baryo.

3

Indi Nabubi n'aaba atsya, waawunyilisa, kila ni sangaalo ingali aloma ari, "Naawunyiile nabutaama/kamakaanda. Nabutaama we mu ndeekhelo an'gaaha naabi." Kila tsikhobe tsiilamwo tsiri, "Yiitsa ulye nabutaama ni nafwe. Bona ali aambi khuusha." Nabubi naye weelamo ari, "Paapa wakhobe, abe naandikanile indyo." Ne ndi luundi Nabubi waareera shishambaaso she khuukhola luububi, alubowe khu shikyele sheewe khu luwaande lutweela, ni luwaande luluundi khu ndeekhelo imboofu iya nabutaama. Paapa Wakhobe naye waabona nga shishambaaso shiilayi. Baakhola baryo musaambo iyo.

4

Indi Nabubi n'aaba atsya, waaloma ni sangaalo ngali ari, "Indikhuuwunyila kamapwoondi. Imbunyila kamapwoondi ni bubuushi bwe ntsukhi!" Kila musaale weewe Wakooko amulaanga ari "Nabubi! Bona indeekhelo yase yetsuulemo kamapwoondi ni bubuushi. Yiitsa khulye feembi." Kila Nabubi elamo ari, "Abe naandikanile naabi." Indi luundi Nabubi wareera shishambaaso sha tsana she khuukholayo luububi khu luwaande lutweela alubowe khu shikyele sheewe, ni khu luwaande luluundi alubowe khu ndeekhelo iye kamapwoondi. Musaale weewe Wakooko waashona nga shiilayi. Baashikhola baryo.

5

Imbuka isi Nabubi aatsya khukhwoolela khu luutsi, nga buli shikyele, khu bikyele byeewe shinaane, khulikho luububi luluboweleelekho. Kila Nabubi tsana elomela umweene ari, "Shino shibeele shishambaaso shiilayi naabi. Ne ari sinamanyile indeekhelo ya naanu inanyoowa khukhwoola ta!" Uri ashiili awo, Nabubi waawulila khuukhweesikha mu shikyele sheewe shitweela. Kila aniaaka ari, "Oshi! Oshi! Luno nilwo luububi luluboweleele khu ndeekhelo iye tsinyanyi tsa Khatuuyu."

6

Indi waawulila khuukhweesikha khukhuundi. Waawulila khukhuundi. Aryo waawulila akhweesikha kimiluundi kitaru khutweelatweela. Nga ni ewulila khukhweesikha khwe khaane, welootsa ari "O Maayi!" Uri ashiiliwo waawulila khukhweesikha khwe kharaano. Indi waawulila khwe khasesaba. Waawulila ndi khwe kumusaafu; ni khwe shinaane. Musaambo iyo, Nabubi waakhweesikha eyi ni neeyi, lwekhuuba buli mutweela aakhweesa luububi khu mbuka nyene niyo ndweela. Biryo bikyele bya Nabubi byaatsya nga binyelelekha busa, byanyelelekha naabi lwe khuukhweesikha.

7

Nabubi wekhweesa khaangu wekhupa mu meetsi. Ne nga kamabubi koosi kaasiingikhile, Nabubi wekhweesa mbola mu butsiina buukali, woola khu lwoomu. Abweenewo, Nabubi waakhupa shikhoowe ari, "Ohuuu! Ohuuu! Ari nambaasa ndi isho sishibeele shishambaaso shiilayi nga nimbeele nambaasa ta!" Ni khukhwoolesa shaleelo shino libubi Nabubi ali ni bukyele shinaane bunyelele busa. Ni khukhwoolesa khu shino, s'afunatsakakho biilyo byoosi nakhari ta.

8
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Lwashiina Wanaasi Nabubi Ali Ni Buukyele Shinaane Buunyelele
Author - Ghanaian folktale
Translation - Milton Eridad Shissa
Illustration - Wiehan de Jager
Language - Lumasaaba
Level - Longer paragraphs