Kyabazinga gh'enhonhi
South African Folktale
Wiehan de Jager

Awo olwatuka, enhonhi dhaaba n'olwekobaano. Daayenda kufuna kyabazinga, nga abantu abandi era ne nensolo. Nhonhi ki enafuuka kyabazinga?

1

"Wakikubi, gha maani era abusobola!" akanhonhi kalala kakooba. "Busa, azira luyundhu, era bwayeta awulikikana oti munhakughavu." Akanhonhi akandi kakooba. "Kale Maaya, kubanga mubbendhe era awuluuguma nga empologoma," owundi yakoba. "Busa, tasobola ku guluka. Kyabazinga gh'enhonhi atekwa okuba nga asobola oguluka."

2

"Nsubiira kanfuuke Kyabazinga," Onhonhi Muzinge yakoba nga ayandhurwiza ekyansuuti. "Mboneka bulungi inho." "Oli mweyagaze," Wampwigulu yakoba. "Nze ndinamaiso manene agaboa buli kinhonhi. Nze kanfuuke Kyabazinga." "Busa,busa, iwe wampwigulu," Ebinhonhi ebindi byakuba kereere. "Oja okulambaala nga endhuba yakajaayo!"

3

Era tibaaja kighanvu inho na kulonda Kyabazinga. Enhonhi ndala yali n'ekidhuubo. "Wanhonhi anasinga obulukira ghaigulu einho mu ibbanga nga ni Kyabazinga," yakoba. "Iiii, Iiiii," ba Wanhonhi boona booa baakuba kereere, era babulukira ghangulu, ghangulu, okutuuka mu bireri.

4

Ekiyoyo kyo ku maadhi kya buluka lunaku lulamba, butereevu ghangulu ku nsozi munsi yoona yoona. Eikoli lyabuluka enaku ibiri, mu ibbanga ghangulu gh'ensozi. Aye Wansega yeeyeongerayo enaku isatu nga talekera, buterevu nga aja mundhuba. Ghangulu ghe ebnhonhi byona byona, byawulira Wankokooma taalira, "Ninze ndyeghaala, ninze Kyabazinga!"

5

Aye magu ago ghangulu ghe, Wankokooma yawuulira eiroboozi, "Tink, tink, tink! Ninze ndhighangulu einho, ninze Kyabazinga." Kaali dyadyadya, akanhonhi akanonioli mu boona boona. Yali yeegema ku kiwawa kya Wankokooma, bweyali nga yeyongerayo mu ghangulu.

6

"Twoidha ku mpangula kabiri," Wankokooma yakoba, era nga yeyongerayo butereevu mu ibbanga mu mpewo. Yabulukira ghangulu okutuuka nga takaghanga kweyongerayo. "Ndighangulu ghabuli kinhonhi, ninze Kyabazinga!" Wankokooma yalira.

7

Aye okuva mu kighagha kya Wansega, yavaayo akanhonhi akotonioli. "Tink, tink, tink, tink! Ni nze ansingayo butonioli! Ninze Kyabazinga ghaimwe." Wankokooma yaghaamu aga buluka okweyongerayo.

8

Kale yayalaala okwika naka nonhonhi akatonioli mu kiwawa kye. Ebinhonhi ebindi byali bikambwe kuluyi lwa dyadyadya. Bamulinda nga betegeike okumumaanhaku amooyage goona goona.

9

Aye omwangu dyadyadya yabona obukambwe obwebinhonhi ebindi, era yabulukira mukiina kyo omusota ekyereere. Ebinhonhi ebyali biri kulinda bya koba Wampwigulu," Na maiso go amanene, olina okukuuma ekiina ageme dyadyadya nga afuluma." Kale Wampwigulu yatyama mberi yo mulyango.

10

Aye enduba yatandiika okwaka era mubwangu, Wampwigulu yalambaala. Bweyabona nga Wampwigulu alambaire, ya bulukira ghangulu yaabulawo.

11

Wampwigulu yaswala inho okuleka akanhonhi akatonioli okweiba. Olwaleero ayiiga bwire. Omusana, alambaala nga yekweka ku binhonhi ebindi.

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Kyabazinga gh'enhonhi
Author - South African Folktale
Translation - John Kasiti, Kyambogo University
Illustration - Wiehan de Jager
Language - Lusoga
Level - Longer paragraphs