Ku endzela kokwana wa xisati hi tiholideyi
Violet Otieno
Catherine Groenewald

Odongo na Apiyo va tshama edorobeni na bava wa vona. Va langutela ku ya eka tiholideyi. Ku nga ri hikuva xikolo xi pfarile, kambe hikuva va lava ku endzela kokwa wa vona wa xisati. U tshama ematikoxikaya laha va phasaka tinhlampfi kusuhi na tiva.

1

Odongo na Apiyo a va tsakile hikuva a va endzela kokwa wa vona nakambe. Hi xa tolo, va pakile tibege ta vona kutani va lunghekela rendzo ro leha ku ya eka ndhawu leyi kokwana wa vona a tshamaka kona. A va etlelangi kutani va vulavula hi holideyi vusiku hinkwabyo.

2

Hi xamundzuku nimixo, va sukile va ya ematikoxikaya hi movha wa bava wa vona. Va fambile va hundza tintshava, swiharhi swa nhova na masimu ya tiya. Va hlayile timovha na ku yimbelela.

3

Endzhaku ka xinkarhana, vana a va karhele kutani va khomiwa hi vurhongo.

4

Bava wa vona u pfuxile Odongo na Apiyo loko va fika emalayinini. Va kumile Nyar-Kanyada, kokwa wa vona wa xisati, a wisile ehenhla ka mete ehansi ka murhi. Nyar-Kanyada eLuo, swi vula 'nhwanyana wa vanhu va Kanyada'.

5

Nyar-Kanyada u va amukerile endyangwini kutani a cina a karhi a rhendzeleka hi kamara a yimbelela risimu ra ntsako. Vatukulu a va tsakile ku nyika kokwa wa vona tinyiko leti va nga ta na tona ku suka edorobeni. "Rhanga hi ku pfula nyiko ya mina," ku vula Odongo. "E-e, ya mina nyiko ku sungula!" ku vula Apiyo.

6

Endzhaku ka loko a pfurile tinyiko, Nyar-Kanyada u katekisile vatukulu va yena hi ndlela ya xintu.

7

Endzhaku ka sweswo Odongo na Apiyo va yile ehandle. Va hlongorisile maphaphatani na swinyenyana.

8

Va khandziyile mirhi na ku tihaxa hi mati ya tiva.

9

Loko ku va munyama va tlhelerile endlwini ku ya lalela. Loko va nga si heta ku dya, a va khomiwa hi vurhongo!

10

Hi xa mundzuku, bava wa vana u tlhelerile edorobeni a va siya na Nyar- Kanyada.

11

Odingo na Apiya va pfunile kokwa wa vona wa xisati hi swintirhwana swa le kaya. Va yile va ya ka mati na ku kuva tihanyi. Va hlengeletile mandza ya tihuku na ku rhwalela tinyawa exirhapeni.

12

Nyar-Kanyada u dyondzisile vatukulu va yena ku endla ugali yo olova ku yi dya na xirhidza. U va kombile hilaha va endlaka rhayisi ya khokhonati ya ku yi dya na hlampfi yo oxiwa.

13

Siku rin'wana nimixo, Odongo u byisile tintswele ta kokwa wa yena wa xisati ku ya eku dyeni. Titsutsumele epurasini ra muakelani. N'wamapurasi a hlundzukele Odongo. U n'wi chavisile hi ku hlayisa tintswele leswaku ti nga dyi swimilana swa yena. Endzhaku ka siku rero, mufana u tiyisisile leswaku tintswele a ta ha ngheni ekhombyeni nakambe.

14

Hi siku rin'wana, vana va yile emakete na Nyar-Kanyada. U na ndhawu leyi a xavisaka kona matsavu, chukela na xisibi. Apiyo u rhandza ku byela vaxavi nxavo wa swixavisiwa. Odongo u paka swixavisiwa leswi vaxavi va xavaka.

15

Loko siku ri fika emakumu va nwa tiya ya chayi kun'we. Va pfuna kokwana wa vona wa xisati ku hlayela mali leyi a nga yi kuma.

16

Kambe hi ku hatlisa tiholideyi ti fikile emakumu kutani vana va fanele ku tlhelela edorobeni. Nyar-Kanyada u nyikile Odongo kepisi ivi Apiyo xinyanganyisi. Kokwana u va pakerile swakudya swa ndlela.

17

Loko bava wa vona a ta va teka, a va nga lavi ku famba. Va kombele Nyar-Kanyada ku famba na vona edorobeni. Kokwana wa vona u n'wayiterile a ku, "Ndzi kurile ku ya edorobeni. Ndzi lava leswaku mi tlhela mi ta exitandini xa mina."

18

Odongo na Apiyo havumbirhi va n'wi vukarhile hi matimba kutani va n'wi byela ku sala kahle.

19

Loko Obongo na Apiyo va tlhelela exikolweni va byerile vanghana va vona hi vutomi bya le makaya. Van'wana vana a va tsaka hi vutomi bya le dorobeni. Van'wana a va tsaka hi bya le makaya swinene. Kambe vo tala ka hinkwavo, un'wana na un'wana a amukela leswaku Odongo na Apiyo va na kokwana wa xisati wo hlamarisa.

20
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ku endzela kokwana wa xisati hi tiholideyi
Author - Violet Otieno
Translation - Mkomati John Mongwe
Illustration - Catherine Groenewald
Language - Xitsonga
Level - Longer paragraphs