Naa Kayanja Ne O Pɔgeyaa
Amana Yunus
Natalie Propa

Saŋa saŋa kaŋa naŋ pare, Naa kaŋa da bebe la ka o yuori di Kayanja. O ne o pɔge ane a o pɔgeyaa Apenyo la da kpeɛrɛ a Naa yiriŋ. A Naa pɔgeyaa Apenyo da veɛlɛ la yaga ka neɛ zaa da boɔrɔ o, kyɛ a Naa da maŋ ŋmaa la a kyaroo boma ka a e yaga te zuo.

1

Naa kaŋa meŋ ba naŋ boɔlɔ Aludah Beremɛ da kpeɛrɛ peɛle la a Naa Kayanja yiri. Ba da boɔlɔ o la Beremɛ, bonso neɛ zaa da ba gaŋna o noɔre. (O da ba maŋ taa nemibaaloŋ ko neɛ na soba zaa naŋ gaŋ o noɔre). A Naa Aludah ŋa pɔge deɛ da kpie la ka o da la boɔra pɔgeyuo na de.

2

A Navorɛɛ ŋa da gaa la a Naa Kayanja zie ne pɔgekyare boma a na te de a o pɔgeyaa. A dɔba bama naŋ da zeŋ yele a yɛlɛ la ka a Naa yiri yeme na kaŋ woŋaa. A yeme ŋa meŋ ne a Naa pɔgeyaa da ba yire taa poe.

3

Naa Aludah da sagɛɛ la a na poŋ a o naboma ziiri ayi a iri kaŋa kyare a pɔge. O da la de la kparpĩĩ poɔ a kyaroo boma poɔ. Ba sɔgele la a nare a Naa Aludah ne a Naa pɔgeyaa Apenyo kultaa. A Naa da baŋɛɛ ka a o pɔgeyaa poɔ koŋ pɛle ne a kultaa ŋa.

4

A naŋ da wa kyɛre daa ka a kultaa ŋa na maale, yeme Kakembo gaa la Apenyo zie a te yeli, "N kyɛnɛ, a fo saa nare la fo ne Naa Aludah kultaa. A kyɛre la daa gbuli ka a kulitaa tigri ŋa di."

5

Naa pɔgeyaa Apenyo noɔre da maaɛ la. A tontobaa na o da ba baŋ lɛnɛɛ zaa o naŋ na e. Ka a pãã da wa teɛroŋ, "Maã daŋ koŋ kuli Naa Aludah zaa. A dɔɔnyaa-vorɛɛ na be? A koŋ tontoma! N na page la wieo gaa Trevor zie te nyɛ bon na o naŋ na tõɔ e a poɔ ka a yelwolaa ŋa ta page ma." Apenyo sɛnɛ da la a Trevor.

6

Apenyo da sɔgle yi la a tensoga na zaa a yi. Ka a saa da erɛ baŋ zie na o naŋ da gara, o da na mii la yaga. O da kpɛ la mɔsɔgo poɔ, a do piiri, a kpɛ tuuri kyɛ te o Trevor zie. O naŋ da wa ta zaa ka o balɛɛ la ka kɔŋ ne kɔnyuuri era naa ko o.

7

Ka Trevor da soore o, "N nonna, bonso ka fo zo tensɔga ŋa a kpɛ tuuri poɔ a wa kyɛ tensɔga ŋa?" o da ɔŋ la kõɔ ko o kyɛ da bare o ka o pɛnne. Trevor da ba la toɔna na zeŋ teŋa kyɛ kyɛle Apenyo noɔ yɛlɛ.

8

Ka Trevcor soore o, "N nonna, boŋ yele la be be?" Apenyo da voore la yaga zaa a kyɛ yeli nembɔɔyɛlɛ, "N saa boɔra la ka o de ma ko Naa Berema ka o kuli, kyɛ maa eŋ ba boɔra a dɔɔ faa na. Trevor, fo naŋ ba taa bonzaa kyɛ fõõ la ka N na kuli. N sagɛɛ la ka yeli zaa naŋ na wa o wa. Fõõ la ka N nɔŋ."

9

Ka Trevor kõkyeere, "N nɔnna, N ba taa bonzaa a na tõɔ kyare fo. Fo baŋɛɛ ka nandaana la ma." Ka Apenyo yeli, "N baŋɛɛ la kyɛ fõõ yoŋ la ka N boɔra na kuli." O da la teɛre la a yele, "E ka te gaa Kategga, a gborŋmaara zie ka o de te gaŋ ne a kolaa ka te be a kolaa gaŋne. Lɛ la ka N saa koŋ la nyɛ ma bee a baŋ a te kpɛ zie."

10

Kyɛ a Naa yiriŋ, Naa Kayanja da wa nyɛɛ ka a o pɔgeyaa ba kye a yiriŋ. O da e la ka o gbaŋgbaare yi a boɔrɔ o. Ba gaa la tenne ane zie zaa a yɔ boɔra a Apenyo. A Naa areguuribo ane a tontombiiri zaa da yie la a bɔ Apenyo lɛɛ kyɛ ba nyɛ o. Ba da leɛ gaa la a te yeli ko a Naa ka ba ba nyɛ Apenyo. Ka a Naa da tanne ne suuri, "Yɛ kpɛ moɔ poɔ meŋ a te bɔ o."

11

A Apenyo ane a Trevor naŋ da naŋ zoro gara a kolaa poɔ, saa kpoŋ da koe la. Ka saa da wa ne sasekpoŋ.

12

Kategga meŋ da are maala la o gbori ennɛ ka a dɔɔ ne a o pɔge la sãã wa yi. Trevor da yeli ko la Kategga ka o mɔŋ ba gaŋ ne a kola. Kategga da zagre la kyɛ yeli ka sasekpoŋ naŋ waana zuiŋ, ka a na eɛ tuo ka o de a gbori kpɛ a kõɔ poɔ.

13

Trevor da naŋ are ne o la gbɛɛ. O da wuli la ba kyɛmo ananso ko Kategga. O da toŋ la kɔreŋ a iri libipelaa ko Kategga. Kategga naŋ da woŋ a ba yeli na, nembaaloŋ da kpɛ o la. A saseɛ naŋ da erɛ, kyɛ o da sagɛɛ la na de ba gaŋ ne a kõɔ.

14

Kategga da tage la a gbori peɛle ba a e ka ba kpɛ. O da de la o vuuri a mɔna a gboro kpeɛrɛ ne a kõɔ poɔ. Naa kayanja ane Naa aludah naŋ da wa ta a kolaa noɔreŋ, ba da nyɛ la a noba bata a gbori poɔ. Ba da nyɛɛ ka a nɔnnebɔ bayi na yi la ba nuuriŋ.

15

A saseɛ da fo la yaga a viiri a gbori yaga zaa. Kategga da koŋ la tõɔ e yeli zaa. Ka Naa Kayanja meŋ da are tanna boɔlɔ: "Apenyo, sɔroo zaa, leɛ wa. N di la suuri ko fo ane Trevor zaa. N koŋ e yɛ yelfaa zaa." Ane a ŋaa zaa ka a parɛɛ la. A gbori da vɔgle ne ba la a ŋmɛ ba te eŋ a kɔndie poɔ. A kõɔ di ba la. Anaŋ da yi a ŋaa puoriŋ neɛ zaa pãã da taa la sori na kuli neɛ na zaa o naŋ boɔra a Naa Kayanja paaloŋ poɔ. Ka nandaana la bee ka bondaanaa la.

16
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Naa Kayanja Ne O Pɔgeyaa
Author - Amana Yunus
Translation - Raphael Lieber (OLE Ghana)
Illustration - Natalie Propa
Language - Dagaare
Level - Read aloud