Ann nɛ pɔka AI
Nina Orange
Kenneth Boyowa Okitikpi

"Laafiyo, da a yela tiɛ! N nya Ann Asante, n ya yele la da! Da a yela tiɛ nyɛ biisɛ la ne a boŋo nɛ zaŋ a yɛlɛbɔ da nɛ.

La, nya waŋaa a yɩlɛa zuɛ yi kɔ oyaa. Nyɛlɛŋa kpɛrɛ yi kɔ pɔka la, Noma-daa Yɛlɛbɔ!

La, AI. Nya waŋa a yɩlɛa zuɛ yi kɔ yɛrɛ la zaŋ a Yɛlɛbɔ da," laa Ann.

1

"Naa, Ann, nya waŋa a yɩlɛa zuɛ yi kɔ kɔmɛ yɔɔlɛ la. Da a yela tiɛ nya yɛlɛ nɛ yɛm nɛ zaŋ a tɔɔbɔ nɛ yɛlɛ da, ne nya da yele nɛ kɔ a tiŋa ni?" laa AI.

Naa, Ann, "Nya waŋa a yɩlɛa zuɛ yi kɔ kɔmɛ yɔɔlɛ la. Da a yela tiɛ nya yɛlɛ nɛ yɛm nɛ zaŋ a tɔɔbɔ nɛ yɛlɛ da, ne nya da yele nɛ kɔ a tiŋa ni, laa AI."

La, ''Yɛlɛbɔ da aŋɔ, a soɔbɔ nɛ a AI, naane."

2

"La, nyɛtɛ a la a kpɔsɩŋa nɛ biɛrɛ. Nya nyaŋɔ, a mbɔrɔ kɔ a la na, nɛ aŋɔ, menya yeŋa nɛ Noma-daa Yɛlɛbɔ?" laa Ann.

La, nyaŋɔ, "A.I. yɛrɛ nɛ kpiɛma nɛ 'Noma-daa Yɛlɛbɔ', nɛ a yɛlɛbɔ nɛ a kɔmputa. Nɛ aŋɔ, yeŋa AI? Nyeŋɔ naŋa, nya kɔmɛ pa wɛrɛ a la fo a boŋo nɛ."

3

"Nya ChatGPT, a Noma-daa Yɛlɛbɔ. Nya waa nɛ ka Kɔmputa yɛlɛbɔ naaba," laa kɔmɛ.

Ann kɔɔ, "Nɛ a yɛlɛ kɔ a bɛɛrɛ?"

"Nɛ a yɛlɛ, nya yɛlɛbɔ AI a Kɔmputa yɛlɛbɔ naaba yɛlɛ nɛ wɛrɛ nɛŋmɔ kɔ a foɔ nɛ aŋɔ. Bɛɛrɛ kɔ AI yɛlɛbɔ mɔ nɛ bɛɛrɛ kɔ kɔɔ. Nyeŋɔ, yɛn yɛlɛ kɔmɛ sɛ yɛlɛ!" laa kɔmɛ.

4

"Nyaŋɔ, nya kɔmɛ, nɛ nɛyɛ a mbɔrɔ kɔkɔɔ la?" laa Ann.

"Nɛ a yɛlɛ, nya mɔ a yɛtɔre foɔ. Nya waa wɔɔlɛ a yɛlɛ yɛlɛbɔ. Nya yɛlɛbɔ kɔ mɔ yɛɛ la kɔmɛ pa wɔɩrɛ nɛ kaŋa foɔ nɛ," laa Chat.

"La, aŋɔ, yɛlɛbɔ Noma-daa Yɛlɛbɔ, nɛ nyeŋɔ, kɔmɛ pa foɔ," laa Ann.

5

"La, nɛ a nya bɛɛrɛ yɛlɛbɔ, nyaŋɔ, nya yɛlɛ kɔ a mɔrɔ foɔ?" laa Ann.

"Ala, nɛ a mɔ kɔ yɛlɛbɔ, nɛ nya kɔ yɛlɛ bɛɛrɛ foɔ a aŋɔ yɛlɛ. La, nya kɔmɛ. Nya kɔkɔɔ yɛlɛ nɛ foɔ nɛ learn nɛ kaŋa afo nɛ. Nya kɔ yɛlɛ kɔ nɛ fo yɛlɛ bɛɛrɛ, yɛlɛ, nɛ nɛfoɔ yɛlɛ bɛɛrɛ."

6

Nya kɔmɛ, ''Nya kɔ nɛ kaŋa pa wɔɩrɛ nɛ aŋɔ yɛlɛ. La, nya kɔ bɛɛrɛ bɔɔkɔ, nɛ foɔ, pɔlɛ, nɛ yɛlɛbɔ."

Ann kɔɔ, "Nɛ a bɛɛrɛ kɔ a nya yɛlɛbɔ, kɔmɛ pa nɛ aŋɔ yɛlɛ kɔtɔ nɛ bɛɛrɛ?"

"La, nya kɔ nɛ yɛlɛ nɛ kaŋa Kɔɔrɔ nɛ foɔ nɛ data nɛ aŋɔ yɛlɛ bɛɛrɛ," laa Chat.

7

"Nya kɔ kɔmɛ bɛɛrɛ nɛ kpɔsɩŋa nɛ aŋɔ. Nya kɔ bɛɛrɛ mɔrɔ nɛ a aŋɔ bɛɛrɛ la wɛrɛ la zɔ. Nya kɔ aŋɔ nɛ foɔ nɛ a talɛ aŋɔ.

Nya kɔ dɛmɛ kɔ a foɔ nɛ nya nɛ. Nya kɔ bɔngɔ wɛrɛ bɛɛrɛ fɔŋ, nɛ a nɛ a boŋo nɛ."

8

Ann yɔɔ bɔɔtaba la, "Te nya ka kɔmputa ta nɛ yɛlɛ ka te nɛ?"

A ba yɔɔ Chat la, "Maŋ nɛ te ka kɔmputa taa nɛ bɔ teɛ?"

Chat yɔɔ la, " Kɔmputa la nya kaŋa ka mɛ tia me nɛ foɔ. Maŋa, mɛ taa nɛ bɔ nɛ foɔ yɛlɛ. Mɛ taa nɛ bɔ nɛ foɔ ka bɛɛrɛ yɛlɛ foɔ taa nɛ."

9

Chat yɔɔ la, "Mɛ kpɛ nɛ foɔ yɛlɛ nɛ tiŋa yɛlɛ. Saa na, Brofo la yɛlɛ foɔ nɛ mɛ da ti nɛ foɔ. Maŋa, mɛ nya yɛlɛ ka mɛ taa nɛ bɔ yɛlɛ bɛɛrɛ."

Ann pɛɛ la, "Mɛ yɔɔ ka yɛ foɔ pɛla bɔ kaŋa. Maŋ nɛ feɛ yɛlɛ? Kaŋ te yɔɔ ka fe ka yɛ Bɔɔtaba Nɛlɛ?"

10

"Mɛ la Kɔmputa yɛlɛbɔ naaba ka yɛlɛ paŋa, maŋa, mɛ ta nya nɛ feɛ yɛlɛ.

Mɛ la Kɔmputa yɛlɛbɔ naaba nya ka Kɔmputa yɛlɛbɔ naaba taa nɛ bɔ te daa bɔngɔ te nɛ dɔɔta nɛ yɛlɛ pɔka. Maŋa, mɛ ta nya nɛ yɔɔ nɛ feɛ.

Mɛ yɛlɛ pɔka daa bɔ te, dɔɔ ka nɛ kɔmɛ yɛlɛ, nɛ bɔɔkɔ yɛlɛ, nɛ yɛlɛ foɔ translɛtɛ, nɛ nɛ foɔ kpiema."

11

"Te maŋa, yɛyɔɔ foɔ ka AI la! Mɛ la bɔngɔ bɛɛrɛ, kɔrɔ na nɛ foɔ paa ka foɔ bɔɔr. Na yɛ nya ka yɛ ta foɔ yɛlɛ tool kɔtɔfo ka kɔmɔfo!

Bɛɛrɛ ka mɛ yɛn kɔgɔ bɔ te, maŋa, kɔrɔ nɛ kɔmɛ ka yɛ nɛ ka nɛ foɔ. Mɛ Ann Asante, mɛ daŋŋo kɔmɔ nɛ sɔtɔ!"

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ann nɛ pɔka AI
Author - Nina Orange
Translation - Prince Sarfo
Illustration - Kenneth Boyowa Okitikpi
Language - Frafra
Level - Read aloud