Ann bi AI saji
Nina Orange
Kenneth Boyowa Okitikpi

"Miŋa bo ni mihere bo kɛba ŋmɛnɛ nifeemɔ lɛ mli, miji o-sanebimɔ he nitsulɔ, Ann Asante! Mihere bo kɛba wɔkwɛlɔi ni yɔɔ shia kɛ biɛ yɛ wɔ nitsumɔhe toibolɔi lɛ amli lɛ.

Ŋmɛnɛ, miyɛ gbɔ ni mɔ fɛɛ mɔ miisumɔ ni ebi lɛ saji. Miyɛ miishɛɛ waa akɛ mabi mi saji ŋmɛnɛ, Jeŋ Nilee!

Miŋa bo, AI. Oyiwaladɔŋŋ akɛ oba ni okɛ wɔ agba sane yɛ nitsumɔhe lɛ ŋmɛnɛ," Ann kɛɛ.

1

"Oyiwaladɔŋŋ akɛ obi mi saji, Ann. Ani obaasumɔ ni mikɛ mi-odio lɛ awie aha nitsumɔhe lɛ mli toibolɔi lɛ, ni mikɛ mihetooi lɛ atsɔɔ yɛ nɛkɛ skrin nɛɛ nɔ?" AI biɔ.

"Shidaa, hɛɛ, kɛ okɛ oniŋmaa kɛ wiemɔ he nyɛmɔi fɛɛ tsu nii lɛ, ebaaye ebua bo, AI," Ann ha hetoo.

Ekɛfata he akɛ, "Nitsumɔhe lɛ mli toibolɔi, ofainɛ, tswaa amɛdɛŋ kɛha AI."

2

"Ha maya sanebimɔ wulu lɛ nɔ tɛ̃ɛ. Pɔtɛɛ, mɛni loo namɔ ji Jeŋ Nilee?" Ann biɔ.

Etsa nɔ akɛ, "Mile akɛ A.I. ji 'Jeŋ Nilee' kuku, ni eji kɔmpiuta he nilee. Shi namɔ ji bo diɛŋtsɛ, AI? Wɔbaasumɔ ni wɔle ohe saji babaoo."

3

"Miji SanegbaaGPT, ni ji wiemɔ he gbɛjianɔtoo ko ni akɛ nilee ni akɛfee nii. Mɛi ni feɔ kɔmpiuta tsɔnei lɛ ji mɛi ni fee mi," Sanegba ha hetoo.

Ann yiŋ efutu lɛ, "Mɛni ji nɔ ni enɛ fɛɛ tsɔɔ?"

"Etsɔɔ akɛ miji AI henɔ ko ni kɔmpiuta he nilelɔi fee koni amɛkɛ adesai agba sane. AI henɔi srɔtoi feɔ nibii srɔtoi. Wɔ fɛɛ wɔwieee tamɔ nɛkɛ," Sanegba kɛfata he.

4

"Mile akɛ obaanyɛ okɛ mɔ ko agba sane, shi mɛni ji nɔ kroko ni ofeɔ?" Ann biɔ.

"Miyiŋtoo ji ni maye mabua mɛi. Midamɔ wiemɔ he gbɛjianɔtoo ko ni mli wa nɔ. Mi gbɛjianɔtoo lɛ baanyɛ anu sanebimɔi kɛ saji srɔtoi babaoo shishi ni eha hetoo," Sanegba haa hetoo.

Ann kɛɛ akɛ, "No hewɔ lɛ, oji wiemɔ he gbɛjianɔtoo ko ni akɛ nilee ni akɛfee nii, ni oyeɔ obuaa mɛi."

5

"Kɛ́ oji gbɛjianɔtoo ni yɔɔ ŋaa tamɔ nɛkɛ lɛ, esa akɛ nibii babaoo ahi ni obaanyɛ ofee?" Ann biɔ.

"Ojogbaŋŋ, eyɛ mli akɛ tsɔne ji mi moŋ, shi manyɛ mafee nibii babaoo ni adesai baanyɛ afee. Nɔkwɛmɔnɔ, manyɛ makase nii. Manyɛ makwɛ saji ni makase nɔkwɛmɔnii kɛjɛ mli. Manyɛ makase bɔ ni ayɔseɔ nibii srɔtoi, hiɛi srɔtoi, kɛ nine nɔ niŋmaa srɔtoi po."

6

Sanegba tsa nɔ akɛ, "Mikase saji babaoo ni adesai fee. Nɔkwɛmɔnɔ, mikane woji babaoo, niŋmaai, wɛbsaiti, kɛ intanɛt nɔ kpeehe."

Ann bi akɛ, "Nɔ fɛɛ nɔ ni ole lɛ damɔ saji ni gbɔmɛi eŋmala ni amɛfee lɛ nɔ?"

Sanegba ha hetoo akɛ, "Hɛɛ, mitsɔseɔ ni mikaseɔ nii kɛtsɔ saji babaoo (loo saji nataamɔ) ni adesai fee lɛ nɔ."

7

"Mibaanyɛ maha sanebimɔi srɔtoi babaoo ahetoo oya fe adesai. Manyɛ matsu naagbai ni wa waa ni baahe adesai be babaoo ni amɛtsu he nii lɛ ahe nii. Miyɛ adesa nilee babaoo fe adesa kome pɛ."

"Manyɛ makpɛ miyiŋ kɛtsɔ saji ni mikaseɔ lɛ nɔ. Manyɛ maye mabua bo ni ohala, yɛ nɔ ni mile yɛ ohe lɛ naa."

8

Ann bi toibolɔi lɛ akɛ, "Ani wɔmiisumɔ ni kɔmpiutai ale nɔ fɛɛ nɔ ni wɔle?"

Kɛkɛ ni ebi Sanegba akɛ, "Kɛɛmɔ mi bɔ ni kɔmpiutai kaseɔ gbɔmɛi ahe nii amɛhaa lɛ he saji babaoo?"

Sanegba hetooi. "Kɔmpiuta yɛ nibii krɛdɛɛi ni yeɔ ebuaa mi ni mikɛbuaa saji anaa. Shi nɔ ni he hiaa fe fɛɛ lɛ, mikaseɔ nii kɛjɛɔ saji ni aŋmalaa mli. Mikaseɔ nii kɛjɛɔ saji srɔtoi fɛɛ ni adesai feɔ lɛ amli."

9

Sanegba tsa nɔ akɛ, "Minyɛɔ mikaneɔ wiemɔi ni aŋmalaa kɛ wiemɔi ni aŋmalaa. Kɛbashi amrɔ nɛɛ, Blɔfo ji wiemɔ titri ni mikɛtsuɔ nii kɛnáa saji. Shi, miyɛ nyɛmɔ ni mikɛkaseɔ wiemɔ fɛɛ wiemɔ."

Ann kpa ewiemɔ lɛ mli akɛ, "Minuɔ shishi akɛ ole saji babaoo. Ni henumɔi hu? Te onuɔ he ohaa tɛŋŋ yɛ nilee ni afee lɛ diɛŋtsɛ he."

10

"Miji kɔmpiuta nɔ nitsumɔ ko ni mli wa shi mibɛ mi diɛŋtsɛ henumɔi.

Miji kɔmpiuta dɛŋdade ko, ni kɔmpiuta he nitsulɔi fee koni eye ebua mɛi yɛ nitsumɔ kɛ hiɛtserɛjiemɔ nifeemɔi amli. Mibɛ susumɔi loo henumɔi komɛi.

Mibaanyɛ mafee nibii maha mɛi, tamɔ sanebimɔi ahetoohamɔ, saji aŋmalamɔ, wiemɔi komɛi ashishitsɔɔmɔ, kɛ saji kukufoo."

11

"Onu kɛjɛ AI lɛ diɛŋtsɛ mli! Eji dɛŋdade ko ni he yɔɔ sɛɛnamɔ, ni gbɔmɛi fee amɛha gbɔmɛi. Ni eji wɔ nɔ akɛ wɔkɛ dɛŋdade ni yɔɔ hewalɛ nɛɛ baatsu nii yɛ nilee kɛ gbɛnaa nii mli!

No pɛ ji be ni wɔyɔɔ kɛha ŋmɛnɛ, eyɛ mli akɛ miyɛ nɔmimaa akɛ oyɛ sanebimɔi babaoo krokomɛi moŋ. Mi ji Ann Asante, shidaa aha bo akɛ okwɛ mi nifeemɔ lɛ!"

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ann bi AI saji
Author - Nina Orange
Translation - Evans Korletey-Tene
Illustration - Kenneth Boyowa Okitikpi
Language - Ga
Level - Read aloud