Ti Biɛla Ti Yɔb Digli Ni
Nina Orange
Kenneth Boyowa Okitikpi

Bin neeibihi biɛhagu sheii biela paya paya. Bi shɛbi laɣim mi bɛni, ka bi shɛbi mi bɛ bi konko.

Buku ŋɔ yɛn nyɛla din yɛn yelti Naeku mini Naserian yɛtɔɣa - yɔba bipuɣinsi diba yi ban daa nyɛ ma bihi ka bɛ tingban shɛli bin booni Kenya yɔŋ ni.

Naeku mini Naserian daa biɛla yɔb digli din daa mali yɔb tuhi pihinii.

1

Yɔb digli nyɛla din nyɛ tankpaɣu bin zaŋ mɛ. Bin tooi bɛi di gbini bɛi di zuɣusaa. Bin tooi lan bɛi di zaa ni.

Yɔb digli luɣu shɛli din du ka zoli maa ka ti booni di kunkuni. Ti waɣilim zaŋ chaŋ tingbani nyɛla silimiinsi mita kalinli diba ayi bɛɛi diba anu.

2

"Yɔb kam ban bɛi yɔb digli puni zaa mala bini tumdi tuun' shɛli zaŋ ti bi yɔb digli maa. Naeku mini Naserian nyɛla ban tumdi bi yɔb digli maa puuni. Yɔbi shɛbi ban zaa nyɛ paɣiba nyɛla ban tumda. "Ti nyɛla ban mɛra ka manda!" Naeku yelya.

Yɔb shɛbi ban tumdi maa mɛri ka maandi bi yili maa. Naserian yelya, "Ni bi mɛri bi yɔb digli maa kadi bara ka lan mali lɔɣa di ni."

3

"Chɛ kan wuhiya tin mɛri ti yɔb digli shɛm," Naeku yelya. "Piligu ti gbiri la bɔɣa tiŋgbani."

Naserian gba zaa yɛliya, "Ni bi zaŋdi bi noya din mali yaa, n gbiri tankpaɣu maa. Ni bi tooi maani tankpaɣu maa sɔŋda ka gbiri voya!"

4

"Din chɛ ka ti yili maa dakpina mali yaa, ti zaŋdi ti nintɔri tarili," Naserian yelya.

"Ti nintɔri maa mini tankpaɣu maa ni ti kuui ,di kpɛmi ka yaɣiri la. Yɔb digli tooi yuri pam ka bi lura," Naeku maan pahaya.

5

"Ti ʒiri tankpa shɛli tini gbi maa n zaŋ li mɛri yɔb digli kunkuni din ʒe zuɣu saa maa. Yɔb digli kunkuni maa bɛmi ka zobil la ka mali vɔya pam di ni," Naserian yelya.

"Yɔbi shɛbi kunkuna tooi du paa silimiinsi mita diba awei," Naeku gbaa yɛliya.

6

Yɔba soŋdi tab pam bi yili maa ni. Yɔb kam mala o niŋ di shɛm bi yili maa puuni din ni chɛ ka biɛhagu viɛli tiba.

Ban tumda ka mani Naserian mini Naeku gbiri ka mɛra bi yili maa. Ka bi lan mali soja nima ban guli bi yili maa. Ban tumdi mini soja nim maa tooi lan yiri tooi lan bɔri luɣu pala lan mɛri bi yɔb digli pala.

7

Yɔb shɛbi ban nyɛ nursenima tuma nyɛla ni bi liɣiri bi napaɣa mini yɔb shɛbi ban na nyɛ yɔb bihi, yɔb digli mali vɔya pam.

Bi mali duri din nyɛ bi napaɣa duu. Ka mali duri din nyɛ larvae nim gba duri. Ka mali duri shɛŋa bini sɔŋdi bi bindira. Duri maa zaa mala soya din kpɛri tab ni.

Napaɣa maa n nyɛ yɔb so ŋun bari gari yɔb kam. Ka lan yuuri garri yɔb kam.

8

Naserian lan yelya, "Ni bi gbiri bi voya maa ka di yiri sambanni din ni tooi chɛ ka pɔhim tooi kpɛri bi yɔb digli maa ni."

Naeku gba pahaya, "Ni yɔba gba bɔri pɔhim pam ni bi vuhira."

Naserian gba lan yɛliya, "Ni vo shɛŋa bin gbiri ka di yiri sambanni maa tooi sɔŋdi ka bi yili maa puuni maha ka bi tula."

9

"Ti mali gardiri ti yɔb digli ni, n biti fungusnima. Ti zaŋdi la mɔri bala pam n biti fungusnim maa," Naserian yelya.

Nyaɣisim! Naeku tahiya. "Fungusnim garden maa n dihiri ti zaa ti yɔb digli ŋɔ ni. Ti ko n biti fungusnima."

10

Yɔb digli kam mala napaɣa mini naa. Ban tumdi maa n tumdi dihiri, ka guri yɔb gahinda ŋɔ.

Napaɣa bi maa tooi niŋdi yuun' pishi zaŋ chaŋ yuun' pihita. Bi tooi nyɛri gala million bi nyɛvili puuni. Ka bi gala maa wahiri larvae nima ka yɔb shɛbi ban nyɛ nursenimaa mi yuuni ba.

11

Naserian yelya, "Ni yɔba biɛhigu sheei mali nangbanyini pam. Ni yɔbli kam mala o sɔŋsim ni nyɛ shɛli ka bi bukaata maanda."

Naeku gba pahaya, "Ti zaa mala ti tuma, ka ti tumdi li. Yɔba laɣimdi tumdi sɔŋdi tabi pam."

"Yɛlmaŋli," Naserian sahi ti Naeku. Pumpɔŋɔ "chɛ ka di tuhi ti gbibu!"

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ti Biɛla Ti Yɔb Digli Ni
Author - Nina Orange, Ursula Nafula
Translation - Peter K. Amoabil
Illustration - Kenneth Boyowa Okitikpi
Language - Dagbani/Dagbanli
Level - Read aloud