Wandu wadaishi kwa mizi tofauti tofauti. Wandu wanu wadaishi kwa mizi rimange na ridima kumanga kwa ngelo ndacha. Wandu wamu wadashi kwa mizi ra kisha kisha risedima kumanga kwa ngelo ndacha.

Ichi chuo chawehusu muzi ghwa kishakisha ghuwangwagha manyatta. Manyatta ni muzi ghupoisiro na nyumba nyingi ra mgio.

Ughu muzi ghoka kifumbu cha North Central-Kenya, andenyi ya kata ya Samburu. Koka na nyumba ra mgio ikumi. Awa wana wa waka Sidai na Naeku ni mndu na mruna wadakaia kwa nyumba imweri ya mgio, na wavi wawo na mruna mtini wa kiwomi wadakaia andu kumweri.

Awue wawo na waruna wadadu wawomi wabaa wawo, wadakaiya kwa iro nyumba rimu ra mgio andu kumweri na familia rawo.

Iri famili ridalisha mifugho rawo andukumweri na wadatesiana. Ndewiishi andu kumweri kwa ngelo ndacha. Wida enda wikilola andu kuwishi kolisha mifugho rawo.

Widazungushira mizi rawo na mbenge ra minjwa. Ihi mbenge idatesia mifugho rikaie nandenyi na wamaiza wisedime kungia.

"Dadazoya mipango reagha kwa kulola vilambo vifwane kwa maaghi andu dikaiyaa. Dadashoa mbashu ra midi kuagha furemu ya nyumba iyo," Sidai ukaghora huwo.

Naeku ukachuria ukaghora, "Daichi kutumia vilambo va kiasili kuagha mizi redu. Kila mundu uko andenyi ya ugho muzi ni kararakara utesia kwa maaghi."

"Dadatumia mbashu mbaa mbaa kupoisa furemu ikona ndighi ya ngandenyi. Dadafunga fremu ya kiwaza na furemu ya ngandenyi na mirizi, ihi idapoisa furemu imange nadighi ya nyumba ya mgio," Sidai ukaeleza huwo.

"Nyumba ra mgio reka na kiwaza chiko ndonyi na ihi idatesia risekedukwa ni mbeo," Naeku ukachuria huwo.

Sidai ukaendelia kughora, "Furemu ya nyumba ya mgio ikakola ya simama woruwu, dadazoya kuluka chundi suse suse aghadi ya chundi ndifu ndifu."

Naeku ukachuria ukaghora, "Dadapoisa mafungu marifu marifu gha nyasi ima daghifunga kwa furemu ya kiwaza. Kubonya huwo kwadawangwa kuvimbia."

"Nyumba ikavimbilwa nicha idapighiria vua na iruwa visengie nyumbenyi," Sidai ukachuria huwo.

Sidai ukachuria sena ukaghora, "Kiwaza cha nyumba redu chadima chikaie cha fulati angu cha mviringo."

Naeku ukaghora, "Kutendela ngada niko kunipoia nandighi kwa maaghi. Dadaranganya wudongo na mavi gha ng'ombe eri dipate ngada yetendela nyumba. Dadakanda iyo nganda aghadi ya furemu eri dichure irija wulalo risechue. Ihi idatesia kupighiria mbeo na ndoe resengie nyumbenyi."

Sidai ukachuria ukaghora, "Kutendela nyumba kudafindika mashimo ghose iji ngada yaoma. Dadatendela nganda yose wokoni. Ngada iomie emanga loliloli."

Naeku ukachuria ukaghora, "Nyumba yedu ya mgio ndeikaia na madirisha ngandenyi, ela eka na mnyango ghwa midi."

"Kutendela nganda kwadabonya nganda ya nyumba ya mgio izibike putu," Sidai ukaghora huwo. "Kuziba nganda putu koko na maanaki?" Naeku ukakotia huwo.

"Nganda ya wudongo na mavi gha ng'ombe yadabonya nyumba ya mgio ikaie na mbeo ngelo kuko na mruke shighadi. Ngelo ra mbeo iyo nganda yadatesia kungira mruke nandenyi ya nyumba kwa kuwadia mruke ghwa modo," mruna ukamtumbulia.

"Kila umweri uko kwa iri mizi udatesia kuriagha, na wokoni ikavika ngelo yeinjika kila umweri wadatesia kuribhongorua.

Iri nyumba nderikurie kubhongorua na kuwuria ivo vilambo kuagha nyumba sena andu kuwishi," Sidai ukaeleza.

"Vilambo vedu veagha iri nyumba ndevikaia vilemere, kwa huwo ndevikurie kuhamisha. Didatumia ngamia angu punda kuduka ivo vilambo vamana veagha kufuma kwa muzi ghwa kala. Kwa mfano, iro nyasi ra kiwaza," Sidai ukaghora huwo.

"Dadima wokoni kushoa shoa vilambo vimu veagha andu dahamia," Naeku ukachuria huwo.

"Muzi ghwa mzedu ghudafanania na asili ya mzedu, ihi asili yedu ni kumaramara na mifugho redu," Sidai ukaghora huwo.

"Kumaramara na mifugho yadadibonya diseende sikulu na waghenyi wedu," Naeku ukaghora huwo.

"Sikulu yedu idadirumiria dilombe vuo, eri diendeleze kazi ya sikulu," Sidai ukachuria huwo.