Ghaaligho omughala nga bamweta Omulongo, nga aba n'abazairebe kumpi n'ekyalo ekyetebwa Budongo.
Lulala maamawe yamutuma okuja amaadhi ku nsulo.

Bwe yali aja yaayagana baine. Baali baja mu kibira kugherera nku. Omulongo yaayenda aje nabo. Yaabakoba ati: "Mbasaba munteegeku ghano ghansi gh'omuti omuvule guno! Ndi n'okutwalira maama amaadhi." Aye baine ti baayenda kuteega.

Omulongo n'okubakoba ati: "Kale ndida kubaagaana eyo mu kibira. Yaalumuka ku nsulo okunona amaadhi atwalire maamawe. Agho yaaja mu kibira okwagala baine.

Yagema akajira akamutuusa ku kaiga. Ku luuyi lule olundi ng'osomoike akaiga yaliyo obujira kamaala nga buli kalala kaja luuyi lwako. Agho yeewuunhia, ati: "Kajiraki baine kebaagema?"

Agho yalondaku akajira akaali nga naakasingaku obunene yaagema ako. Yaatambula, yaatambula, aye nga tabona baine. Agho yali akooye inho nti bwe yatyamaku ghansi okugholaku, endoolo dhaamutolagho, yaatendukira irala.

Omulongo yaja okuzuuka nga kwirugaire. Mu ndikiiza omwo yaja okubona nga abona amaiso ga kyenvu gali kumyensuuka. Empiti dhaali dhimwezungulwire! Yatya inho n'okwana kwamulema. Yagezaaku okulumuka aye nga empiti dhimwezungulwire era nga dhiboneka nga dhiri ndhala.

Empiti eyali esingamu obunene yaakoba mu mamiro amanene era nga gatiisa inho eti:"Tova ghooli! Bwogezaaku okulumuka twidha kukulya!" Omulongo yaadhegayiriraati: "Mbasaba mundeke ngolole eka!"

Mu kifo eky'okumuleka aje, empiti dhaamutwala bwa mu ndhu yaadho mu kibira omwo. Kyali kitindi ekifuutuufu, ekiidhwire amagumba n'ensoghera edhiri kuŋooŋa. Yaalambaala yeefuula nga atendwike.

Mu ndikiiza yaawulira nga empiti dhiri kwogera. Ghaligho eyabuuza eti: "Omuliro guli gutya? Amaadhi gali ksambira?" Eyindi yairamu eti: "Buli kintu kiri nga bwe kyategekeibwa. Mmuleete?" Edhindi dhaavuumira dhiti: "Bwene bwene. Endhala eri kutuluma." Dhaali dheetegeike okukwekwebya Omulongo nga dhimutoola mu kitindil.

Aye ogupiti ogubba gwakoba guti: "Mpiti imwe mulinde. Mwidhukire amateeka ag'ekyalo. Ghazira mpiti erya yonka. Tuli n'okweta ab'ekika baidhe tuliire ghalala. "Mukazi waalyo n'okukoba ati: "Ka nje ndhete abako."Obupiti obuto bwakoba buti: "Ka tuje tunone baganda baife ni baanhina ife. Ogunene gwakoba guti: "Ndidha kusigala ghano n'emere yaife."

Ogupiti ogunene gwatyama mu mulyango ogw'ekitindi dhire edhindi, dhaaja mu ndhuyi edh'endhawulo. Dhaabaayo ekiseera kireyi. Ogupiti ogunene gwatoolera okughongera, olw'ekisuusu eky'omuliro. Tibwalwa gwatoolera okufuluuta. era ogwo gwaba omukisa gw'Omulongo! Aye nga aja kubita atya ku gupiti? Gwali gunene nga gumalagho omulyango.

Ghaaligho engeri ndala yonka. Yatuuma nga alinga ali kuguluka obuguluke yaabita ku mugongo ogw'empiti, bwe yamala yaalumuka embiro amaguluge dhe gaali nga gaghanga.

Mu kiseera kyene ekyo empiti dhire edhindi dhairaera dhaabona ekyaligho. Agho dhaagezaaku okumubingirira nga dhiri kubwigula olwobusungu n'eneku eyookufiirwa omulyo. Aye era dhaali dhizira kye dhaali dhikaaghanga okukola.

Bwe yali ali kuja okutuuka ku kyalokye, omutyamye mulala yaamutegeera, era yaaleekaana ati: "Omulongo, Omulongo ali kwira, Omulongo ali kwira." Ise n'Inhina baalumuka okumusangaaza. Baamugwa mu kifuba nga bwebeebaza Katonda olw'okughonia omwana waibwe amaino ag'empiti. Baakoba bati: "Omulongo, Omulongo twabaire tudhuuba tuti ofiire."

Okuva ku olwo nga Omulongo ni bale abaana abandi ghazira kabiri aja mu kibira yenka.