Anansi Ne Likhutu
Ghanaian folktale
Wiehan de Jager

Inyanga ndala, Olububi Anansi yayaba amapwoni okhurula mundalo ye. Kali amalayi nomuya okhushila. Kho yakasamba obulayi mumuliro ne niyekhala hasi okhukalia.

1

Kho olwa Anansi yali niyenya okhuluma omunwa kwa mberi, eshindu shiakhong'o nda khumuliango. Ngo, ngo, ngo, "Aa ta!" Nabaleka napara. "Oyo anyala okhuba wina?" Ne niyekula omuliango. Likhutu nelialiyo, ne lialolekha lichonyire muno. Nilibola liri, "Anansi, nochama nzikulirakho. Enjendire oluchendo olurambi muno, mana enjonyire muno khandi embulira inzala." Anansi shiyali nende eshiakhola tawe, alali okhulikulira?

2

Ne Anansi yali omwimani muno oulakhaliire amapwoni keke amanulu kario nende omundu wundi tawe; kata omucheni. Kho nakhola liparo libi. Shinga olwa likhutu liekhala khumesa nilienya okhuira omukhono okhutola lipwoni, Anansi nayiiba, "Likhutu, amakhono ko namachafu. Shonyala okhulia nende amakhono amachafu kario tawe. Tsia osabe." Toto abwene, amakhono ke likhutu kali amachafu, olwa yali nachenderekho oluchendo olurambi. Kho likhutu nilimoola nilitsia mumwalo okhusaaba amakhono, ne khandi nilimoola nilkalukha khumesa.

3

Ne inyuma naye Anansi nachaka okhumira amapwoni bwangu bwangu. Efise fie Likhutu liola khandi, lialola mbu amapwoni kosi kali nikawere. Likhutu lialinga Anansi ne niliboola liri. "Orio muno okhunanga okhuliakho eshiakhulia shie ingolobe. Niwitsukhanira nyanga wabakho hambi nende inzu yanje, witsakho siesi ndakhukalusiria orio." Ne Likhutu nilichaka okhumoola nilikalukha nanzu walio.

4

Shinga tsinyanga tsiabura, Anansi yachaka okhupara shinga Likhutu liamulaka okhutsiakho ewalio okhulia eshiakhulia eshikhaya shieingolobe. Kho inyanga ndala yatsia nanzu we likhutu. Anansi yoola we Likhutu efise fie shiakhulia shieingolobe shiali ambi, eliuba nilikwitsanga emwalo. Likhutu liali nilikonere khwichina nilioranga inengesi, shinga amakhutu kakholanga. Olwa Likhutu lialola Anansi liabola liri, "Eyi, Anansi, witsire oliekho eshiakhulia shie ingolobe ninasi?" Nabaleka naye nakalusia ari, "Habwene, bwakhaba obulayi muno. Orio muno." Ne yali nauliranga inzala niyimetekha.

5

Kho Likhutu niliyiinikha mumatsi okhutsia okhwala imesa nende okhukasia efindu khulweshakhulia shie ingolobe. Anansi yalinda khumachina khulukuku womwalo. Bwangu obo Likhutu liasoka khumatsi nilikalukha ne niliboola, "Oo Anansi, buli eshindu shimalire okhukasibwa bulano. Chama witse khulie eshiakhulia." Ne Likhutu liyiinikha, nilichaka okhulia amasafu kaliali nilichinjire khulwe shiakhulia shieingolobe.

6

Anansi natema okhwiinikha okhutsia khulwalo lwo mwalo, ne ye yali olububi, tawe likhutu. Shiyakheinishe okhula hasi khulwalo tawe. Buli eshise yabenganga nakalukha ekulu wamatsi.   Yatema okhuruuchiramo, nateema okhwiyiinikha, ne shifiamukhonya tawe. Kho shiyanyala okhutsia okhulia eshiakhulia esho tawe.

7

Olunyuma Anansi nanyoola liparo. Yara amachina amanji mumifuko chie likoti lie, ne nasitoa okhunyala okhwiyiinikha, okhula khulwalo lwo mwalo.   Yali omuchesi muno.   Lano nalola imesa ye Likhutu, niyitsuulekho amasafu kalimo amatsi amanji amanulu nende efiakhulia findi efinji efinulu. Omunwa kwa Anansi kwachaka okhwitsula amare.

8

Ne olwa Anansi yayira omukhono okhutoolakho eshiakhulia shiali nishinulire, Likhutu nilimwemia: "Anansi, otsia okhulia nofwalile likoti orio? Obwatoto shikhukholanga efindu khurio munzu mwanje muno tawe." Anansi nalaparakho tawe naboola ari, "Ne abwene toto. Likhutu, embarirenje shina?" Ne nafwalula likoti.

9

Ne olwa amachina kamusitoyiinjia kamurulakho, yachiingukha bwangu nakalukha khumatsi hekulu khandi, ne namoola lwangu narula elwanyi wamatsi. Anansi yenikha omurwe mumatsi natsiririra okhulenga Likhutu nililia efiakhulia efinulu efo fiosi.

10
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Anansi Ne Likhutu
Author - Ghanaian folktale
Translation - Catherine Were
Illustration - Wiehan de Jager
Language - Oluwanga
Level - Read aloud