Umndeni wePholigoni
Lindiwe Tshabalala
Isaac Okwir

"Umnyaka lo sizokuba nomhlangano womndeni okhethekileko," kumemezela umma uPholigoni. "Kuza ubani? Ngiyathemba boke aboPholigoni bazabe bakhona. Ngihlulukele abomzala," kutjho uKhosi. "Ngihlulukele khulu ihlangothi lami lomndeni khulu uQuadrilaterals," kumomotheka umma. "Iye, sekusikhathi eside singasababoni uRectangle, noSquare, begodu noRhombus," kwatjho ubaba uPholigoni. "Ungalibali, sebanabantwana abathathu kwanjesi!" Umma ukhumbuza ubaba.

1

"Kungabanjani nomzala uScalene nabantwana bakhe? Bayeza nabo?" kubuza uVusi. Umma uyaphendula, "Iye, bamaPholigoni, nanyana bangasiwo amaKhwadrilatherali. Isibongo sabo ngebakwa Thrayi engele. Abantwana bo-Isoscelesi no Ekhwilatheralil." "Wo iye, umndeni wathrayi -engele!" kubabaza uVusi. "Kodwana bafana khulu naboKhwadilatherali" "Awa, ingasi poro," kutjho umma. "Amathrayi-engele anamahlangothi amathathu, kanti amaKhwadrilatherali anamahlangothi amane njengami."

2

Ubaba uPholigoni uyangezelela. "Ngithabile ngombana nabanye abomzala abathathu bazobe bakhona, bona boPentagoni, Hexagoni no-Octagoni. Nabo bayingcenye yomndeni wamaPholigoni." UVusi uyabuza, "Baba, kubayini sibizwe ngoPholigoni?" "Sibizwa amapholigoni ngombana sinobujama ubumahlangothi ama-2. Senziwe ngemida ethabaleleko, begodu ubujamo bethubuvalekile, njengombana ubona nje, yoke imida yethu iyahlangana. Abomzala bethu aboThrayi engele, Khwadrilatherali, Hexagoninabo Pentagoni boke bayeza bazokuvakatjha," kuphendula ubaba.

3

"Bowuthe uOctagoni uyeza? Ingabe naye usihlobo sethu?" kubuza uKhosi" Nakanjani mntazana wami, ngokumqala nje kwaphela uzambona kobana ufuze emndenini lo.

Kudingeka uqalisise enanini lamahlangothi wabomzala bakho abanawo, nekungasi njalo ungahle ungakgoni ukubona umehluko. Umzala u-Octagon unamahlangothi abunane ngombana igama lakhe lithoma ngo- Octa," kutjho ubaba.

4

"Kulungile-ke, uPentagoni noHexagoni bona ke? Kubuza uVusi. "Umzala uHexagoni unamahlangothi asithandathi ngombana igama lakhe lithoma ngo Hexa," kuphendula ubaba. "uPentagoni unamahlangothi amahlanu. Utitjhere wethu wasitjela bonyana ukuthi Penta kutjho 'okuhlanu'," kungezelela uKhosi. "Begodu khumbula bonyana nawuthi Tri utjho okuthathu bese uQuad utjho okune. Ngikho okwenza abomzala uTriangle no Quadrilaterali bangafani," kutjho umma.

5

"Baba, uHeptagon unamahlangothi amangaki?" kubuza uVusi. Ubaba uyahlekabewuthi, "Angzokutjela.
Uyakhumbula sathatha iinthombe nabo nasise mtjhadweni kamalume wakho. Ngifuna uqalisise iinthombe ubese uyangitjela kobana yini okubonako." UVusi waqala iinthombe ngokurhabako waphendula, "uHeptagoni unamahlangothi alikhomba!" UKhosi wangezelela, "Iye, uyakhumbula utitjhere wasitjela bonyana uHepta utjho 'ikhomba'."

6

"Wu kosikazi, uyababona abantwana bethu laba bahlakaniphe kangangani? Kulungile-ke, uDeca yena, utjho ukuthini?" kwabuza ubaba. "litjhumi! litjhumi!" kurhuwelela uVusi noKhosi Kanye kenye. "Iye, yingakho omunye wabomzala wenu abizwa uDecagoni, kodwana yena akezi ngombana ufanele ayokujamela isiqhema sabadudako. KunamaDecagoni ambalwa esikolweni sabo," Umma uyabatjela.

7

Abantwana babese bayabuza."Mma ninobaba, singamumema umngani wethi wangakwamakhelwana uCircle?" Ababelethi babo bavuma kobana uCircle wamukelekile ukuhlanganyela nomndeni. Khona lokho bezwa kukokodwa emnyango wangaphambili, ubaba wasikima wayokuqala. "AboQuadrilaterali sele balapha! Namukelekile! Namukelekile" kurhuwelela ubaba.

8

Umndeni woke weqa wayokulotjhisa uSquare, uRectangle nabantwana abathathu baboRhombasi. AboQuadrilateralsi bathabele ukuba ngabokuthoma ukufika.

9

Umndeni wama Triangle wakokoda emnyango masinyana ngemuva kwamaQuadrilateralsi. IScalene, Isoscelesi ne-Equilaterali badiniwe ngmuva kwekhambo labo elide, kodwana bathabele ukba nomndeni woke.

10

Kwamaswaphela, u-Octagoni noHeptagoni bafika nabantwana babo, amaPentagoni amabili neHexagoni. Nabo beze namaSquaresi mathathu. U-Octagoni wahlathulula, "Ngiyatheba amikhathali ukuthi abantwana abathathu bamaQuadrilaterali bemakhaya nabo beze nathi. Abazange khebavakatjhele edrobheni ngaphambilini." Abangani neenhlobo bamukelekile ngaso soke isikhathi la," kumomotheka umma. Wabese uthumela boke abantwana ngaphandle bayokudlala.

11

"Ngimuphi umdlalo esizowudlala?" UVusi ubuza abanye abatwana. iEquilaterali, "Asidlaleni umdlalo wetessellationi wokuhlanganisa amapholigoni kungabi neenkhala!" Boke abantwana bePholigoni bathoma badlala itessellate. "Ngingadlala nani? Nami ngifuna ukutessellate," kutjho uCircle. UVusi wathi, "Maye, ngiyacolisa awukwazi ukutessellate mngani wami." Omunye wamaSquares wangezelela, "Awukwazi ngebanga lobujamo bakho, awusiyo iPoligoni. AmaCircle awakwazi ukutessellate."

12

ICircle yadana beyazizwa itjhiywe ngaphandle. Akusimnandi lokha omunye esele ngaphandle,kutjho uVusi, "Awa bantu, kunqono sidlaleni umdlalo ozokwenza uCircle naye akwazi ukudlala." Ngemuva kwalapho amaPholigoni namaCircle badlala ngokujabula baboke kwaze kwavuthwa ukudla okumnandi.

13

14

15

16
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Umndeni wePholigoni
Author - Lindiwe Tshabalala, African Storybook
Translation - Phephelaphi Mnguni
Illustration - Isaac Okwir
Language - isiNdebele
Level - Read aloud