Ifisabo fya Buntungwa
Rose Mburu
Abraham Muzee

Namangolwa na beshikulu
bakwe baikele panse pa mutanda wabo. Abeshikulu aba bali ne nsansa
pantu bali temenwe saana ukukutika ku tushimi twa banakulu
wabo. Namangolwa atendenke ati: 'Patile akantu, kale saana'. Atala aiminina alolesha pa finso fya beshikulu
bakwe abo balemoneka nalimo balefwaishiba ukwishiba ifyo banakulu balashimika.

1

Namangolwa efyo akonkenyepo
ukushimika akashimi; 'Kwishilya ya mpili na mikonko, kwali umusumba iyo baleita abati
Zambezi. Pa myaka iingi abantu balefuma ku mushi wa Bulaya baishile ikala no kwishusha
umusumba wa Zambezi.  Abantu ba mu Zambezi bali aba titikishiwa no kupatikishiwa ukubomba imilimo pa inshita iyi tali saana
elyo napa malipilo aya chepa. Fyonse ifyo balempanga noku sombola fyaletwalwa ku Bulaya. Ifinono ifyaleshala, fyaleshitishiwa ku bena Zambezi pa mutengo ukulamba saana.

2

Ubushiku bumo, abena Zambezi bali longene chapamo noku kwata mitini no kutila ati chachilamo. Abena Zambezi balefwaya uku babwesesha impanga no mushili wabo ukufuma ku bena Bulaya. Efyo balashenye ifyo benga chita. Balishibe ukuti abaku bulaya balikwete abashilika abakosa ne ifyanso  ifisuma.
Abena Zambezi balikwete amatontokanyo ayengi lelo panshita itali tabakwete nelyo ubwasuko bumo. Ilyo line bali nokunenuka, umulumendo umo ifi uwa chaiche aliminine nokutila ati: 'Ndemona nijishiba ifyo twingachita'.

3

Bonse abantu balikankamene
no kwipusha, 'Tweebe!'. Umulumendo  aishile
tendeka ukulanda ati,' Bashikulu bali tweebele  pa mwaume uwe shina lya Ubuntu uyo wale
ikala ku masamba ya panga
ifi. Uyu umwaume ale lima ifisabo ifyo beta abati Umubuyu ifi ifipela  abantu amaka na mano aya kuchita ifintu ifili fyonse. Ndekeni ndeya mufwaya uyu umwaume.
Abantu bonse baikele tondolo, tabaishibe ifya kuchita. Necho tapali nangu umo uwakwete itontokanyo ilisuma limbi bonse baishile mweba abati, 'Kabiye uye fwaya uyu muntu
Ubuntu'.

4

Umulumendo uyu efyo atendenke ubulendo bwaku yafwaya Ubuntu, Panuma ya nshiku
shisano isha kwenda mu mpanga, uyu umulumendo aishile fika pa mutanda  umo ngefi, Ali ne nsansa pantu alisangile Ubuntu uyo wamwipwishe ukuti,' finshi ulefwaya? Umulumendo ayaswike ati;' Ndefwaya Ubuntu.' Ilyo alandile ifi, amenso yakwa
Ubuntu yalikulileko  muku
papa pantu chali ni kale saana ilyo umuntu uli
onse aishile muku fwaya icisabo
cha mubuyu.

5

Ubuntu no mulumendo uyu balilandile pa nshita iyi tali saana. Mukulekelesha, Ubuntu alisumine ukupela umulumendo icisabo no kumweba ati,' Kutikisha saana, nga walya
ici icisabo wala kwata amano aya kwafwa abantu bobe ukupoka ubuntungwa. Iwe ukaba intungulushi ya bena Zambezi. Uleteka uwaichefya'. Efyo Ubuntu apele
umulumendo  icisabo icinono icha bulungana elyo akokanyapo ati, '  Ukonke amafunde na kupela no mushi obe ukaba uwukankala. Nomba kabiye, tekwesha ukwebapo nangu umo
pali ine'.

6

Umulumendo efyo atolele
ubulendo ukubwekela ku Zambezi. Nga fintu Ubuntu alandile, abena Zambezi balikwanishe ukuntafya abena Bulaya no kupoka impanga yabo. Awe na mu mushi wa Zambezi mwaisaba no kusefya ukukalamba saana uko abantu bonse abaiche na bakalamba balongene mukunwa, ukulya no kushana elyo  bali lumbenye umulumendo pa kushipa kwakwe. Uyu umulumendo aishileba intugulushi iya kutampilapo iya Zambezi walubuka, elyo kabili uyu mulumendo ali uwamano elyo
alitekele abantiu bakwe ubusaka saana. Alibombele no mutima uyusuma, uwaichefya elyo ale umfwa ku bantu bakwe muli fyonse
ifyo alechita.

7

Namangolwa atile,' beshikulu bandi mwebatemwika, icisabo ca buntungwa ciisa kuli uyo onse pa nshita iya pelwa. Muleba aba mano pakuti mwachibomfya bwino. Muleibukisha ukuti fyonse ifyo muchita ta fikuma fye imwe epela lelo na bonse aba mishungulwike.' Abeshikulu abali ne nsansa efyo baile mu nganda. Namangolwa efyo ashele naikala ale tamba uko baleya. Alisubile ukuti inshimi aleba shimikila kuti shabakula ukuba abantu ne ntugulushi ishisuma ishakuntanshi

8
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Ifisabo fya Buntungwa
Author - Rose Mburu
Adaptation - Caroline Chimba, Muli Mulilwa Mulilwa
Illustration - Abraham Muzee, Marleen Visser, Vusi Malindi
Language - IciBemba
Level - Read aloud