Mondli Mini Mbali Chaŋ Bɛ Yabipaɣa Kaabu
Violet Otieno
Catherine Groenewald

Mondli mini Mbali ni bɛ ba n-daa laɣim be fɔŋni. Bɛ daa guhiri ni bɛ ti bahi ba paasi. Ka paasi ŋɔ ka bɛ daa dii bɔra, bɛ daa bɔrimi ni bɛ chaŋ nti kaai bɛ yabpaɣa. O daa bela tiŋkpanshɛli kultitali ni daa miri maa.

1

Mondli mini Mbali suhu daa paligiya, dama saha yaa paaya ni bɛ lahi chaŋ nti kaai bɛ yabpaɣa. Bɛ chandi maa dazɔhigu dali yuŋ, bɛ daa lo bɛ adiikunima m-maali shili ni bɛ sa doli so'waɣinli shɛli din chani tiŋkpaŋa maa. Bɛ daa kɔŋla gɔm yuŋ maa zaa ka kuli gbubila bɛ paasi maa yɛltɔɣa.

2

Biɛɣu ni da neegi asibamahili, ka bɛ daa zaŋ bɛ ba loori n-gbaai soli. Bɛ daa nya zoya, binkɔbiri nti pahi puri soli ni. Bɛ daa kali loorinima ka yili yila. Biɛla ti yɛn toola ka di wum bihi maa ka bɛ gbihi.

3

Bɛ ba daa neegi Mondli mini Mbali ka di nyɛla tiŋkpaŋa maa ka bɛ paai maa. Bɛ daa nya Nobuntu, bɛ yabpaɣa ni do sɔŋ zuɣu tia gbunni n-vuhira.

4

Nobuntu daa niŋ ba maraaba, n-kpehi o yiŋa na dinsaha ka wa waa n gili nisuhupiɛlli yila. O yaansi maa suhu daa paligiya pam, dinsaha ka zaŋ pina shɛŋa bɛ ni ʒi fɔŋni la n-ti o. Ka Mondli mini Mbali yino kam daa bɔri ni bɛ yabpaɣa daŋ o dini yoobu. "Daŋ n pina maa yoobu," Mondli yɛlya. "Aayi, n pina poi," Mbali yɛlya.

5

O ni daa yooi bɛ pina maa nyaaŋa, Nobuntu daa suhi adua n-ti o yaansi maa. Dinsaha ka Mondli mini Mbali yi sambani ni ni bɛ ti diɛm. Nobuntu mini o bidibga daa di dɔɣim maa alizama hali ka leedio lahabali tibu saha ti paai.

6

Yuŋ ni daa paai Mondli mini Mbali naan yi labi yiŋa na nti di bindirigu. Bɛ ni daa ti yɛn di bindirigu naai saha shɛli la ka gɔm gbaai ba. Biɛɣu ni daa neei bɛ ba daa duhi o loori labi fɔŋni ka che ba n-ti Nobuntu.

7

Mondli mini Mbali daa sɔŋ bɛ yabi'paɣa zaŋ chaŋ o yiŋa tuma polo. Bɛ daa siɣiri kuliga ka chani dari ni. Bɛ daa lahi vari o nɔhi gala na ka bɔri ʒevari na o gariche puuni.

8

Dahiŋshɛli asiba Mondli daa zaŋ O yabipaɣa niɣi chaŋ mɔɣuni ni bɛ ti ŋubi mɔrini bɛ daa kpe o ʒiʒiinikpee puuni. Pukpara maa suhu daa bi paligi. O daa bɔri niɣi maa fabu dama bɛ ŋubi o binyɛra. Dindali nyaaŋa, Mondli daa bi lahi saɣi ka niɣi maa saɣim so binshɛɣu.

9

Dahiŋshɛli yaha, ka bihi maa mini Nobuntu chaŋ daa. O daa malila feera n-kɔhiri ʒɛvari, shichiri, mini chibiti. Mbali daa wuhiri nɛma maa daa ka Mondli mi vaari bɛ ni da nɛɛnshɛŋa maa n-niŋdi bini ni n-tiri ba.

10

Di daa bi yuui ka bɛ vuhim saha maa naai. Bihi maa daa yɛn labi la fɔŋni n-ti chaŋ shikuru. Nobuntu daa ti la Mondli ʒipiligu ka ti Mbali wɔri liiga. O daa laɣim bindirshɛli bɛ ni yɛn di soli ni bɛ yi labiri yiŋa.

11

Bɛ ba ni daa kana bɛ kpuɣibu, bɛ daa je kundi. Bihi maa daa balim Nobuntu, ni bɛ mini o kulimi fɔŋni. Ka o daa la ka yɛli, "N kurigiya n-gari fɔŋni ʒiya. Amaa n-kuli ni guhiriya kpe ka yi vuhim saha ti paai ka yi lahi kana n-ti kaai ma."

12
You are free to download, copy, translate or adapt this story and use the illustrations as long as you attribute in the following way:
Mondli Mini Mbali Chaŋ Bɛ Yabipaɣa Kaabu
Author - Violet Otieno
Translation - Adam Issah Vice (OLE Ghana)
Illustration - Catherine Groenewald
Language - Dagbani/Dagbanli
Level - Longer paragraphs